Mỹ cân nhắc siết xuất khẩu sản phẩm chứa phần mềm Mỹ sang Trung Quốc

Mỹ cân nhắc siết xuất khẩu sản phẩm chứa phần mềm Mỹ sang Trung Quốc

Chính quyền Trump đang xem xét một kế hoạch táo bạo nhằm hạn chế xuất khẩu sang Trung Quốc hàng loạt sản phẩm được phát triển bằng phần mềm Mỹ – từ máy tính xách tay đến động cơ máy bay. Động thái này nhằm đáp trả các biện pháp hạn chế xuất khẩu đất hiếm mới nhất của Bắc Kinh, theo nguồn tin thân cận từ Reuters.

Mặc dù đây chưa phải là phương án duy nhất đang được cân nhắc, kế hoạch này sẽ hiện thực hóa lời đe dọa của Tổng thống Trump đầu tháng 10 về việc cấm xuất khẩu “phần mềm quan trọng” sang Trung Quốc. Biện pháp này sẽ hạn chế việc vận chuyển toàn cầu các sản phẩm có chứa phần mềm Mỹ hoặc được sản xuất bằng phần mềm Mỹ.

Trước đó, ngày 10/10, trên tài khoản mạng xã hội, ông Trump tuyên bố sẽ áp thuế bổ sung 100% lên hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu vào Mỹ, kèm theo các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với “bất kỳ và tất cả phần mềm quan trọng” vào ngày 01/11, nhưng không cung cấp thêm chi tiết.

Theo các nguồn tin, biện pháp này có thể sẽ không được tiến hành. Tuy nhiên, việc những hạn chế như vậy đang được xem xét cho thấy chính quyền Trump đang cân nhắc leo thang mạnh mẽ trong cuộc đối đầu với Trung Quốc, bất chấp một số quan chức trong Chính phủ Mỹ vẫn ủng hộ cách tiếp cận ôn hòa hơn.

“Tôi xác nhận rằng mọi phương án đều đang được xem xét”, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent nói với phóng viên tại Nhà Trắng trong ngày 22/10 khi được hỏi về việc hạn chế phần mềm đối với Trung Quốc. “Nếu các biện pháp kiểm soát xuất khẩu này – dù là phần mềm, động cơ hay bất kỳ thứ gì khác – được thực hiện, chúng sẽ được phối hợp với các đồng minh G7 của chúng tôi”.

Tin tức này đã khiến các chỉ số chứng khoán Mỹ giảm điểm trước khi hồi phục một phần. S&P 500 đóng cửa giảm 0.5% trong khi Nasdaq Composite lùi khoảng 1% khi thị trường kết thúc phiên giao dịch.

Emily Kilcrease, cựu quan chức thương mại và hiện công tác tại Trung tâm An ninh Mỹ Mới, nhận định phần mềm là một đòn bẩy tự nhiên cho Mỹ. Tuy nhiên, bà cảnh báo những biện pháp kiểm soát như vậy sẽ cực kỳ khó triển khai và có thể dẫn đến phản ứng tiêu cực đối với ngành công nghiệp Mỹ.

“Bạn phải hy vọng họ chỉ đưa ra những lời đe dọa mà họ thực sự có ý định thực hiện và duy trì lâu dài”, Kilcrease nhận định.

Phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc, dù không bình luận cụ thể về các biện pháp Mỹ đang cân nhắc, đã khẳng định lập trường cứng rắn: Trung Quốc kiên quyết phản đối việc Mỹ “áp đặt các biện pháp can thiệp đơn phương” và sẵn sàng “thực hiện những biện pháp mạnh mẽ để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của mình” nếu Washington tiếp tục đi theo hướng mà Bắc Kinh coi là sai lệch.

Đòn bẩy kinh tế hay chỉ là chiến thuật gây áp lực?

Theo một nguồn tin, các quan chức chính quyền có thể công bố biện pháp này để gây áp lực lên Trung Quốc mà không nhất thiết phải thực hiện. Hai người khác cho biết các đề xuất chính sách hẹp hơn cũng đang được thảo luận song song.

“Hầu hết mọi sản phẩm hiện đại đều có dấu ấn phần mềm Mỹ trong đó”, một nguồn tin nhấn mạnh.

Nếu được triển khai, động thái này có thể tạo ra làn sóng gián đoạn nghiêm trọng cho chuỗi thương mại toàn cầu với Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao. Không chỉ vậy, chính nền kinh tế Mỹ cũng có thể phải gánh chịu hậu quả đáng kể nếu các biện pháp này được áp dụng trên diện rộng.

Cách tiếp cận này khiến nhiều người liên tưởng đến các biện pháp cứng rắn mà chính quyền Joe Biden đã áp dụng với Moscow sau xung đột với Ukraine nổ ra vào năm 2022. Khi đó, Mỹ đã cấm xuất khẩu sang Nga tất cả các sản phẩm được sản xuất toàn cầu có sử dụng công nghệ hoặc phần mềm Mỹ.

Tuyên bố của ông Trump trên Truth Social được đưa ra chỉ ba tuần trước cuộc gặp dự kiến với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc, và chỉ một ngày sau khi Trung Quốc mở rộng đáng kể các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với nguyên tố đất hiếm – lĩnh vực mà Trung Quốc đang thống trị thị trường toàn cầu và là yếu tố thiết yếu trong sản xuất công nghệ cao.

Tuy nhiên, giới phân tích vẫn đang phải đau đầu giải mã ý nghĩa thực sự đằng sau thuật ngữ “phần mềm quan trọng” mà Trump sử dụng trong tuyên bố phản ứng của mình.

Kể từ khi trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, Tổng thống Trump đã liên tục áp đặt nhiều đợt thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc, nhưng lại tỏ ra thiếu nhất quán trong chính sách hạn chế xuất khẩu. Minh chứng rõ ràng nhất là việc ông từng ban hành các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt đối với chip AI của Nvidia và AMD xuất khẩu sang Trung Quốc, nhưng không lâu sau đó lại quyết định dỡ bỏ hoàn toàn những hạn chế này.

Tương tự, cuối tháng 5, Mỹ áp đặt các hạn chế mới đối với phần mềm thiết kế chip và các mặt hàng khác sau khi Trung Quốc trì hoãn các lô hàng đất hiếm cần thiết cho các nhà sản xuất ô tô Mỹ, nhưng rồi lại dỡ bỏ các hạn chế này vào đầu tháng 7.

Trong khi đó, Trung Quốc đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với quy định mới của chính quyền Trump vào tháng trước – quy định này hạn chế các công ty Mỹ vận chuyển hàng hóa và công nghệ cho các công ty có ít nhất 50% thuộc sở hữu của các doanh nghiệp Trung Quốc bị trừng phạt.

Hiện nay, hàng hóa Trung Quốc khi vào Mỹ đã phải gánh chịu mức thuế quan khoảng 55%, và có thể lên đến 155% nếu Trump thực thi đầy đủ những đe dọa gần đây. Tuy nhiên, dường như vị tổng thống Mỹ đã có những dấu hiệu hạ nhiệt căng thẳng sau các tuyên bố cứng rắn ban đầu. Minh chứng là vào ngày 12/10, ông bất ngờ đăng thông điệp trên Truth Social: “Mỹ muốn giúp đỡ Trung Quốc, không muốn gây tổn hại!!!”

Trong bối cảnh quan hệ hai nước căng thẳng, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Bessent dự kiến sẽ có cuộc hội đàm với Phó Thủ tướng Trung Quốc Hạ Lập Phong tại Malaysia trong tuần này. Cuộc gặp này được xem như bước chuẩn bị quan trọng trước thềm hội nghị thượng đỉnh giữa Trump và Tập Cận Bình, dự kiến diễn ra tại Hàn Quốc vào cuối tháng này.

Vũ Hạo (Theo Reuters)

FILI

– 10:57 23/10/2025