Yếu tố này sẽ buộc ông Trump phải nhượng bộ

Giới lãnh đạo Trung Quốc tin rằng nền kinh tế Mỹ không đủ sức chịu đựng một cuộc chiến thương mại kéo dài với nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, đặc biệt nếu sự bất ổn làm rung chuyển các thị trường tài chính. Diễn biến này từng xảy ra vào tháng 4 khi ông Trump tuyên bố áp thuế hàng loạt và Bắc Kinh lập tức đáp trả.

Theo các nguồn tin thân cận với giới hoạch định chính sách Trung Quốc, Chủ tịch Tập Cận Bình cho rằng căng thẳng trên thị trường tài chính sẽ buộc ông Trump phải ngồi vào bàn đàm phán trong cuộc gặp dự kiến giữa 2 nhà lãnh đạo bên lề hội nghị thượng đỉnh APEC tại Hàn Quốc vào cuối tháng này.

Trung Quốc vẫn giữ lập trường cứng rắn khi đầu tuần này áp đặt lệnh trừng phạt đối với các chi nhánh Mỹ của công ty vận tải Hàn Quốc Hanwha Ocean, gây chấn động thị trường chứng khoán Mỹ. Các chỉ số lớn sụt giảm mạnh vào sáng 14/10 khi hy vọng hạ nhiệt căng thẳng “tiêu tan”, trước khi hồi phục nhẹ vào cuối phiên.

Trước đó 1 tuần, Bắc Kinh đã ra lệnh siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, nguyên liệu quan trọng cho ngành công nghệ. Để đáp trả, ông Trump đe dọa áp thêm thuế 100% đối với hàng hóa Trung Quốc từ ngày 1/11. Cuộc khẩu chiến leo thang khi Bộ Thương mại Trung Quốc cáo buộc Mỹ “tiêu chuẩn kép” và tuyên bố sẽ “chiến đấu đến cùng”.

Trên mạng xã hội Truth Social, Trump tiếp tục công kích việc Trung Quốc từ chối mua đậu tương Mỹ, một động thái Bắc Kinh cho là nhằm đáp trả chính sách thuế của Washington, và tuyên bố sẽ xem xét “chấm dứt hợp tác thương mại” trong các lĩnh vực như dầu ăn.

Đáng chú ý, thị trường chứng khoán đã trở thành một trong số ít cơ chế kiểm soát ảnh hưởng được lên vị tổng thống vốn thường hành động mạnh tay. Ông Trump luôn dùng thị trường để minh chứng cho hiệu quả điều hành của mình, đặc biệt sau các chính sách cắt giảm thuế và nới lỏng quy định. Nhưng khi thị trường phản ứng tiêu cực với chính sách thuế, ông lại phải lùi bước hoặc phát tín hiệu về khả năng thỏa thuận mới.

Trái với những tuyên bố đầy lạc quan của Tổng thống Trump, giới chức Trung Quốc đánh giá nền kinh tế Mỹ đang có dấu hiệu suy yếu, từ tốc độ tuyển dụng chậm lại, ngành sản xuất co hẹp đến lạm phát leo thang. Do đó, nền kinh tế hàng đầu thế giới khó lòng chịu đựng thêm một đòn đánh nữa từ chiến tranh thương mại. Đà bán tháo trên thị trường Mỹ hôm thứ Sáu tuần trước, sau các biện pháp hạn chế đất hiếm từ Bắc Kinh được công bố, càng củng cố quan điểm này trong giới lãnh đạo Trung Quốc.

Tuy nhiên, bản thân kinh tế Trung Quốc cũng đang chao đảo vì thị trường bất động sản đóng băng, nợ công tăng và niềm tin tiêu dùng suy giảm. Nhưng Chủ tịch Tập Cận Bình có lợi thế lớn hơn khi không quá phụ thuộc vào thị trường tài chính, điều mà ông Trump lại vô cùng nhạy cảm.

Phát biểu tại Nhà Trắng hôm thứ Ba, ông Trump thể hiện quan điểm pha trộn giữa thân thiện và đối đầu khi nhắc đến ông Tập. “Tôi có mối quan hệ tuyệt vời với ông ấy, nhưng đôi khi ông ấy rất khó chịu.”

Dù thừa nhận căng thẳng gia tăng, ông Trump vẫn khẳng định kinh tế Mỹ “mạnh mẽ nhất từ trước đến nay”. Song, giới phân tích cho rằng, những phát ngôn kiểu này không “che” được thực tế rằng Trung Quốc đang chơi trò “đấu trí” với niềm tin rằng ông Trump cuối cùng sẽ phải nhân nhượng, như ông từng làm với đất hiếm hồi tháng 5.

Cựu cố vấn an ninh quốc gia Ryan Hass cho biết cuộc gặp tại Hàn Quốc sẽ mang ý nghĩa biểu tượng nhiều hơn là thực chất. “Cuộc gặp là thông điệp. Không có đột phá lớn, nhưng có thể sẽ có thông báo về việc gia hạn lệnh ngừng leo thang thuế quan”, Hass dự đoán.

Tham khảo WSJ