Xe điện Xiaomi bốc cháy dữ dội sau tai nạn, tài xế thiệt mạng vì cửa xe bị kẹt

Tờ CarNewsChina, AutoEvolution và nhiều trang thông tin khác cho hay vụ tai nạn kinh hoàng của chiếc sedan điện Xiaomi SU7 Ultra tại Thành Đô mới đây không chỉ là một bi kịch cá nhân mà còn là đòn giáng mạnh vào tham vọng xe điện non trẻ của gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc, Xiaomi Corp.

Sự cố đã khiến cổ phiếu công ty giảm sâu nhất kể từ tháng 4, và điều đáng lo ngại hơn cả là nó làm dấy lên những câu hỏi nghiêm trọng về tính an toàn của các tính năng công nghệ cao, vốn là biểu tượng của kỷ nguyên xe điện.

Theo các video và báo cáo từ truyền thông địa phương, chiếc SU7 Ultra đã gặp tai nạn tốc độ cao, đâm vào dải phân cách và nhanh chóng bốc cháy dữ dội. Điều khiến công chúng phẫn nộ và lo lắng tột độ chính là sự bất lực của những người qua đường khi cố gắng cứu tài xế đang mắc kẹt bên trong. Cửa xe được cho là đã bị khóa hoặc kẹt do sự cố điện sau va chạm, khiến mọi nỗ lực phá cửa từ bên ngoài đều vô vọng trước khi ngọn lửa bao trùm. Các nguồn tin đã xác nhận người lái xe đã tử vong.

Bẫy cửa

Trong những thước phim lan truyền, thân xe đã biến dạng, lửa bùng phát từ khoang động cơ. Người ngoài cố gắng phá cửa, đập kính, dùng lực nhưng không thể tiếp cận người bên trong. Cảnh sát Thành Đô chưa công bố chính thức số người chết hay bị thương, nhưng thông tin từ National Business Daily khẳng định có người tại ghế lái bị kẹt. Tin tức này đủ để dấy lên làn sóng hoài nghi về sự an toàn của hệ thống cửa điện tử.

Cổ phiếu Xiaomi lập tức phản ứng: trong phiên giao dịch sau khi tin nổ ra, cổ phiếu giảm tới 8,7 %. Giữa cơn hoảng loạn trên thị trường, dư luận đặt câu hỏi: liệu một lỗi thiết kế có thể đẩy một công ty công nghệ đa ngành vào vùng “rủi ro danh tiếng”?

Cần nhắc rằng không phải đây là lần đầu SU7 dính tai tiếng. Trước đó trong năm, một chiếc SU7 khác đã lao ra đường cao tốc, bốc cháy và khiến ba sinh viên thiệt mạng. Vụ đó đã khiến công chúng nghi ngờ phần mềm hỗ trợ lái (Level 2) và chất lượng an toàn tổng thể của dòng xe.

Xiaomi từng phải phát hành bản cập nhật sửa lỗi cho hơn 100.000 chiếc SU7 để vá một số điểm về hỗ trợ lái. Việc đó cho thấy hãng sẵn sàng phản ứng nhưng cũng hé lộ điểm yếu tiềm ẩn trong kiểm soát chất lượng trước khi xe đến tay người tiêu dùng.

Dù không phải là lần đầu tiên Xiaomi SU7 dính vào tai nạn chết người, nhưng lần này tâm điểm chỉ trích đã chuyển từ phần mềm lái xe thông minh sang một chi tiết tưởng chừng đơn giản hơn: tay nắm cửa điện tử. Giống như nhiều mẫu xe điện hiện đại, bao gồm cả Tesla, SU7 sử dụng tay nắm cửa ẩn hoặc vận hành bằng điện, được thiết kế để tăng tính thẩm mỹ và cải thiện khí động học.

Tuy nhiên, trong các tình huống khẩn cấp, đặc biệt là khi hệ thống điện trung tâm bị hư hại hoặc ngắt kết nối do va chạm, những cơ chế điện tử này có thể biến thành “bẫy tử thần”, ngăn cản cả người bên trong thoát ra và đội cứu hộ tiếp cận từ bên ngoài. Dữ liệu tai nạn đã chỉ ra rằng tay nắm cửa ẩn có tỷ lệ hỏng hóc cao hơn sau va chạm bên hông, và chi phí thay thế cũng đắt đỏ hơn.

Điểm mấu chốt của vụ việc là: nguyên nhân nào khiến cửa không mở được? Có phải do hệ thống điện tử mất nguồn sau cú va chạm mạnh, khiến tay nắm, khóa không thể kích hoạt? Hay cấu trúc xe bị biến dạng khiến cửa bị “kẹt” cơ học?

Một số bài báo trích lời Xiaomi rằng khi hệ thống cảm biến phát hiện va chạm, xe sẽ tự động mở khóa để tạo đường thoát nhưng lời khẳng định này vẫn cần xác minh từ dữ liệu thực tế. Nếu thiết kế chỉ dựa vào cơ chế điện tử mà không có tùy chọn mở cơ học độc lập thì rủi ro trong tình huống mất điện trở nên cực kỳ nghiêm trọng.

Hệ thống tay nắm cửa điện tử (flush / ẩn / thụt) vốn được các hãng nóng lòng sử dụng nhằm tối ưu khí động học và thiết kế trơn mượt. Tuy nhiên thử thách lớn nhất của thiết kế này là: phải đảm bảo hoạt động trong mọi kịch bản kể cả khi mất điện hoặc gặp sự cố cơ khí. Tesla từng đối mặt chỉ trích vì có người bị mắc kẹt khi tay nắm cửa điện của Model Y không hoạt động sau va chạm.

Cơ quan An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia (NHTSA) cũng đang tiến hành điều tra hơn 170.000 chiếc Tesla Model Y sau khi nhận được báo cáo về việc tay nắm cửa ngoài bị vô hiệu hóa do điện áp thấp, gây ra nguy cơ người, đặc biệt là trẻ em, bị mắc kẹt. Vụ điều tra của NHTSA càng củng cố thêm mối lo ngại rằng: bất kể là Xiaomi hay Tesla, sự phụ thuộc quá mức vào hệ thống điện để thực hiện chức năng cơ bản như mở cửa là một lỗ hổng an toàn nghiêm trọng.

Ở Trung Quốc, cơ quan quản lý đang xem xét đề xuất cấm hoàn toàn các tay nắm cửa ẩn/thu vào nếu không có cơ chế mở cơ bản dự phòng. Trong bối cảnh đó, sự cố tại SU7 nếu được xác định là lỗi thiết kế sẽ là đòn giáng nặng nề vào niềm tin thị trường nội địa, nơi người mua ô tô điện đã rất nhạy cảm với các vấn đề an toàn.

Vụ tai nạn của Xiaomi diễn ra trong bối cảnh các cơ quan quản lý trên toàn cầu đang siết chặt các quy định liên quan đến an toàn cửa xe.

Tại Trung Quốc, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin đang thúc đẩy một dự thảo quy định mới nhằm loại bỏ loại tay nắm cửa ẩn hoàn toàn. Quan trọng hơn, dự thảo này sẽ yêu cầu tất cả các loại tay nắm cửa (kể cả ngoài và trong) bắt buộc phải có cơ chế nhả cơ học độc lập, hoạt động được ngay cả khi xe mất điện hoàn toàn hoặc sau khi va chạm nghiêm trọng.

Nếu được thông qua và có hiệu lực từ năm 2027, quy định này sẽ buộc hầu hết các hãng xe điện, bao gồm cả Xiaomi, phải thiết kế lại các bộ phận an toàn cốt lõi.

Thách thức cho Xiaomi

Một ông lớn công nghệ như Xiaomi bước vào ngành ô tô điện không chỉ mang theo thế mạnh phần mềm, hệ sinh thái IoT, mà còn chịu áp lực khắc nghiệt về an toàn, phần cứng và tín nhiệm công chúng. Khi một chiếc xe có thể biến thành “nhà tù lửa” khi va chạm, thì lời “thông minh” hay “tích hợp IoT” trở nên vô nghĩa nếu mạng lưới cơ bản không bền vững.

Đối với Xiaomi, vụ tai nạn Thành Đô là một lời cảnh tỉnh đắt giá. Công ty đã bước chân vào thị trường xe điện với kỳ vọng lớn lao, nhưng liên tiếp vấp phải các sự cố an toàn trong vài tháng đầu tiên đã làm tổn hại đáng kể đến niềm tin của nhà đầu tư và người tiêu dùng.

Theo các chuyên gia, Xiaomi cần công khai dữ liệu điều tra: nhật ký hệ thống (log), dữ liệu va chạm (event recorder), hình ảnh hiện trường chi tiết, cấu trúc biến dạng của cửa và khung xe. Hơn nữa, cần lời giải thích rõ ràng: trong kịch bản mất điện, cơ chế dự phòng cửa hoạt động như thế nào; vị trí và thao tác mở khẩn cấp có thể thực hiện ra sao.

Nếu không, công chúng sẽ tiếp tục nghi ngờ: phải chăng trong tham vọng thiết kế tinh tế, cắt giảm chi phí, hay mở rộng các tính năng “mở khóa thông minh”, Xiaomi đã bỏ qua các nguyên tắc căn bản nhất của an toàn nội thất xe?

Trong kỷ nguyên xe điện, người tiêu dùng sẵn lòng chấp nhận công nghệ tiên tiến, nhưng họ sẽ không đánh đổi tính mạng để lấy tính khí động học. Nếu không thể chứng minh được rằng chiếc xe của mình có thể bảo vệ hành khách trong những tình huống xấu nhất, tham vọng xe điện của Xiaomi có thể bị dập tắt ngay cả trước khi kịp chinh phục thị trường toàn cầu.

Rõ ràng tính an toàn, chứ không phải hiệu năng hay tính năng thông minh, mới là phép thử cuối cùng đối với mọi nhà sản xuất ô tô.

*Nguồn: CarNewsChina, AutoEvolution