Vì sao Fed muốn giảm lãi suất khi lạm phát vẫn ở mức 3%?

Vì sao Fed muốn giảm lãi suất khi lạm phát vẫn ở mức 3%?

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) được đa số chuyên gia dự báo sẽ hạ lãi suất trong tuần này, dù lạm phát vẫn ở mức 3% trong tháng 9 – vượt xa mục tiêu 2% của Fed.

Điều gì đang xảy ra? Tại sao Fed có thể giảm lãi suất khi lạm phát chưa từng đạt mục tiêu 2% kể từ tháng 1/2021, hơn 4 năm rưỡi qua? Giống mọi vấn đề liên quan Fed, câu trả lời không đơn giản, nhưng chúng ta có thể hiểu rõ hơn khi phân tích từng phần.

Chủ tịch Fed Jerome Powell

Fed tin rằng lãi suất hiện tại đang kìm hãm tăng trưởng

Điểm đầu tiên quan trọng, theo các nhà kinh tế, là Fed tin rằng phạm vi lãi suất hiện tại (ở mức 4%-4.25%) đang gây áp lực lên nền kinh tế Mỹ. Dù có tranh luận về mức độ tác động, các quan chức Fed đều thống nhất về điểm này.

Nhìn vào các dự báo gần đây, rõ ràng Fed đã thay đổi ưu tiên. Ông Powell và đa số 12 thành viên có quyền bỏ phiếu hiện đang quan ngại về thị trường việc làm nhiều hơn là lạm phát.

Với thị trường lao động đang suy yếu, Fed không muốn duy trì lãi suất cao kìm hãm tăng trưởng – điều này giống như đặt thêm gánh nặng cho một nền kinh tế đang gặp khó khăn. Do đó, Fed đang hướng tới việc hạ lãi suất để hỗ trợ thị trường lao động phục hồi.

Thị trường lao động hiện đáng lo ngại hơn lạm phát cao

Thay đổi lớn với nền kinh tế năm nay là việc Tổng thống Trump áp dụng thuế quan diện rộng lên hàng nhập khẩu.

Đối với Fed, hiện tượng này được xem là “cú sốc cung” – gây khan hiếm hàng hóa và tác động đến nền kinh tế. Các cú sốc cung, như thuế quan hoặc lệnh cấm vận dầu những năm 1970, thường vừa làm tăng giá vừa làm chậm tăng trưởng kinh tế.

Fed đã theo dõi cả hai tác động này. Trong suốt năm, lạm phát dường như là mối lo ngại chính. Nhiều chuyên gia đã cảnh báo thuế quan sẽ đẩy lạm phát tăng mạnh, nhưng cho đến nay, tác động lạm phát từ thuế quan vẫn ở mức kiểm soát được.

Do đó, mặc dù lạm phát đạt 3% trong tháng 9, con số này vẫn thấp hơn nhiều so với kịch bản xấu mà Fed từng lo ngại.

Các quan chức Fed hiện đánh giá rằng bất kỳ áp lực tăng giá nào từ thuế quan sẽ chỉ là tạm thời và sẽ dần hạ nhiệt, đưa lạm phát trở lại lộ trình giảm xuống 2%. Họ tin rằng dù lạm phát có thể cao hơn dự kiến, nhưng sẽ không kéo dài.

Đồng thời, thị trường lao động Mỹ hiện yếu hơn nhiều so với dự đoán của bất kỳ quan chức nào tại Fed vào đầu năm.

Loạt số liệu điều chỉnh và báo cáo gây sốc trong mùa hè đã cho thấy tăng trưởng việc làm khu vực tư nhân suy giảm mạnh. Nền kinh tế chỉ tạo ra trung bình 29,000 việc làm mới trong ba tháng kết thúc tháng 8 – giảm đáng kể so với mức trung bình 209,000 việc làm trong quý cuối năm ngoái.

“Chúng ta đang chứng kiến sự suy yếu rõ ràng trong tăng trưởng việc làm”, Kathy Bostjancic, nhà kinh tế trưởng tại Nationwide nhận định trong một cuộc phỏng vấn. Tình trạng bất ổn buộc doanh nghiệp phải giảm tuyển dụng. Và nếu không thể chuyển chi phí thuế quan sang người tiêu dùng, doanh nghiệp buộc phải tìm cách cắt giảm chi phí – thường dẫn đến sa thải nhân viên.

Điển hình như vào cuối tuần trước, General Motors đã thông báo sa thải 200 nhân viên văn phòng.

Các quan chức Fed luôn ghi nhớ bài học từ những đợt suy thoái trước đây, khi các dấu hiệu giảm nhẹ ban đầu trong tăng trưởng việc làm đột ngột chuyển thành khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng. Họ đặc biệt chú ý đến “quy tắc Sahm” – quy tắc cho thấy suy thoái kinh tế sâu thường xảy ra sau khi tỷ lệ thất nghiệp tăng chỉ 0,5 điểm phần trăm.

Đây là lý do nhiều thành viên Fed ủng hộ việc giảm lãi suất ngay lúc này như một biện pháp phòng ngừa rủi ro để tránh kịch bản xấu hơn.

“Việc điều chỉnh một chính sách quá nới lỏng gây ít tổn hại cho người lao động hơn nhiều so với việc điều chỉnh một chính sách quá thắt chặt”, James Glassman, từng là nhà kinh tế của JPMorgan, giải thích.

Đi trong sương mù

Chưa có dữ liệu mới nào kể từ khi Chính phủ liên bang đóng cửa vào ngày 1/10, nhưng ông Powell cho biết trong bài phát biểu tuần trước rằng dữ liệu và các cuộc trao đổi với doanh nghiệp cho thấy những xu hướng này không thay đổi.

“Sự không chắc chắn về triển vọng kinh tế vẫn ở mức cao. Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) đang chú ý đến các rủi ro đối với cả hai nhiệm vụ của mình, và đánh giá rằng rủi ro suy giảm đối với việc làm đã tăng lên”, ông Powell nói.

Nhận xét đó là cơ sở biện minh cho việc cắt giảm lãi suất tháng 10, theo Matthew Luzzetti, nhà kinh tế trưởng Mỹ tại Deutsche Bank.

Fed tiếp tục giảm lãi suất vào tháng 12?

Bà Bostjancic của Nationwide dự báo rằng với cùng lý do, Fed sẽ hạ thêm 25 điểm cơ bản vào tháng 12. Phần lớn chuyên gia kinh tế đều đồng ý với nhận định này, mặc dù một số nhà phân tích vẫn cho rằng Fed có thể ngừng cắt giảm.

“Với dấu hiệu thuế quan đang ‘thấm' mạnh hơn vào giá hàng hóa cốt lõi, số liệu CPI tháng 9 sẽ tạo nền tảng vững chắc cho các thành viên FOMC vẫn lo ngại về rủi ro lạm phát. Vì vậy, chúng tôi cho rằng chưa có gì chắc chắn cho cuộc họp FOMC tháng 12”, Richard Moody, nhà kinh tế trưởng tại Regions Financial nhận xét.

Tuy nhiên, hiện thị trường tài chính dự báo có hơn 90% khả năng Fed sẽ hạ thêm 0,25 điểm phần trăm vào tháng 12. Các chuyên gia kinh tế nhấn mạnh quyết định lãi suất sẽ phụ thuộc lớn vào các số liệu kinh tế sắp tới. Vấn đề là Fed có thể thiếu dữ liệu chính thức để phân tích, khi chưa có dấu hiệu nào cho thấy việc đóng cửa Chính phủ sẽ sớm kết thúc.

Vũ Hạo (Theo MarketWatch)

FILI

– 19:00 27/10/2025