Vì sao các CEO công nghệ khôn ngoan khi giữ quan hệ với ông Trump?

Vì sao các CEO công nghệ khôn ngoan khi giữ quan hệ với ông Trump?

Lịch sử chính sách chống độc quyền tại Mỹ cho thấy một bài học đắt giá: các CEO sẽ đẩy doanh nghiệp vào rủi ro lớn nếu xem nhẹ tầm ảnh hưởng và các mối quan hệ chính trị tại Washington.

Từ trái qua: CEO Meta Mark Zuckerberg, bà Lauren Sanchez cùng nhà sáng lập Amazon Jeff Bezos, CEO Google Sundar Pichai và CEO Tesla Elon Musk đã tham dự lễ nhậm chức của ông Donald Trump vào tháng 1.

Trong một bữa tối gần đây tại Nhà Trắng cùng các giám đốc điều hành, ông Donald Trump đã bình luận thẳng thắn với CEO Google Sundar Pichai: “Biden chính là người đã theo đuổi vụ kiện đó – ông biết điều đó, phải không?”.

Google từng là tâm điểm của một vụ kiện chống độc quyền, nhưng gần đây một thẩm phán đã giúp công ty thoát khỏi những hậu quả thảm khốc tiềm tàng. Bình luận của Tổng thống Trump cho thấy vai trò trung tâm của người đứng đầu Nhà Trắng đối với chính sách chống độc quyền, trong khi sự hiện diện của Pichai tại bữa tối chứng tỏ ông cũng nhận thức được sự cần thiết phải giữ mối quan hệ thân thiết với Tổng thống vì lợi ích của công ty.

Trong những năm gần đây, cách tiếp cận của Mỹ đối với các vấn đề chống độc quyền đã thay đổi. Học thuyết của học giả pháp lý và cựu Tổng Cố vấn Pháp luật Hoa Kỳ Robert Bork từng một thời chi phối chính sách này. Học thuyết cho rằng quy mô khổng lồ của doanh nghiệp không phải là vấn đề, miễn là người tiêu dùng được hưởng lợi. Nhưng điều đó không còn đúng nữa.

Hiện nay, cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đều tỏ ra hoài nghi về các tập đoàn lớn. Các nhà hoạch định chính sách chủ chốt đang ngày càng lắng nghe những người ủng hộ chính sách chống độc quyền quyết liệt. Theo một nghiên cứu của Baron Public Affairs, những người này ủng hộ việc mở rộng chính sách chống độc quyền “vượt ra ngoài giá cả tiêu dùng để chống lại hành vi phản cạnh tranh”.

Lịch sử các cuộc chiến chống độc quyền của doanh nghiệp với Washington đã kéo dài hơn một thế kỷ. Từ lâu, các CEO đã được khuyên nên chú ý đến những gì diễn ra tại thủ đô Hoa Kỳ, dù phải mất một thời gian bài học này mới thực sự thấm thía. Ngay cả sau khi Đạo luật Chống độc quyền Sherman được thông qua vào năm 1890, John D. Rockefeller của Standard Oil và đội ngũ của ông vẫn cho rằng có rất ít lý do để tham gia vào chính trường. Rockefeller đã tin vào lời khuyên của trợ lý John Archbold: “Chúng tôi không nghĩ rằng những cuộc bàn luận tại Washington về các tập đoàn độc quyền sẽ đi đến đâu”. Archbold và Rockefeller đã sai. Trong vòng 20 năm, Tòa án Tối cao đã ra phán quyết ủng hộ Chính phủ liên bang chia tách Standard Oil.

Một CEO khác từng nghĩ rằng mình có thể phớt lờ Washington là ông trùm điện ảnh Lew Wasserman. Từ năm 1946, ông điều hành MCA, công ty quản lý tài năng lớn nhất Hollywood, với tham vọng sở hữu cả một hãng phim. Các cơ quan quản lý liên bang, bao gồm cả Bộ Tư pháp dưới thời Robert F. Kennedy, đã bắt đầu điều tra ông và doanh nghiệp của mình.

Để đối phó, Wasserman đã từ bỏ cách tiếp cận phi chính trị và bắt đầu xây dựng mối quan hệ với các đời Tổng thống, bao gồm John F. Kennedy, Lyndon Johnson, Ronald Reagan và Bill Clinton. Điều này đã mang lại lợi ích lớn cho ông và công ty.

Bill Gates, người đồng sáng lập Microsoft, lại có một cách tiếp cận khác. Giống như Rockefeller, ông cho rằng công ty của mình còn lớn hơn cả Washington, và từng nói: “Thế giới của chúng ta vận hành nhanh gấp ba lần so với kinh doanh thông thường, còn Washington thì chậm hơn 9 lần. Điều đó khiến họ chậm hơn tới 9 lần”. Tỷ lệ này có thể đúng, nhưng lại bỏ qua một thực tế là quyền lực của Chính phủ cũng lớn hơn doanh nghiệp rất nhiều. Khi Chính phủ đã nhắm vào một mục tiêu, như cách chính quyền Clinton đã làm với Microsoft, thì rất khó để thoát ra.

Gates đã học được bài học xương máu này khi các cuộc điều tra nhắm vào Microsoft trong những năm 1990 đã kìm hãm sự phát triển của công ty và dường như góp phần vào quyết định của ông trong việc chuyển hướng sang các hoạt động từ thiện. Nhiều năm sau, Gates đã cảnh báo một Mark Zuckerberg trẻ tuổi rằng hãy chú ý đến Washington nhiều hơn ông đã từng: “Hãy đặt một văn phòng ở đó, ngay bây giờ”.

Sự thay đổi trong cách tiếp cận chính sách chống độc quyền của Mỹ đã dẫn đến sự thay đổi trong cách các CEO tương tác với Chính phủ. Việc hiểu rõ lịch sử của mối quan hệ này có thể giúp định hình cách mà quan điểm ngày càng quyết liệt của Chính phủ về chính sách chống độc quyền có thể tái định hình sự tương tác của họ với Washington trong tương lai.

Vụ kiện của Google và lời cảnh báo của ông Trump dành cho Pichai mang đến một bài học đơn giản cho các CEO. Làm việc trực tiếp với Tổng thống không thể thuyết phục một thẩm phán hay bồi thẩm đoàn ra phán quyết có lợi cho doanh nghiệp, nhưng nó có thể ngăn chặn Bộ Tư pháp khởi kiện ngay từ đầu.

Quốc An (Theo FT)

FILI

– 13:21 29/09/2025