Vì đâu thị trường IPO Hồng Kông bùng nổ?

Vì đâu thị trường IPO Hồng Kông bùng nổ?

Không khí sôi động đang trở lại với thị trường vốn cổ phần Hồng Kông khi làn sóng các doanh nghiệp Trung Quốc đổ bộ vào thành phố để huy động vốn, tạo nên cơn sốt trên thị trường từng bị lãng quên vài năm qua.

Hồng Kông – ứng viên hàng đầu vị trí thị trường niêm yết lớn nhất thế giới năm nay

Những thương vụ lớn liên tiếp cùng các chính sách thúc đẩy từ phía nhà nước, khuyến khích doanh nghiệp đã niêm yết tại Trung Quốc đại lục mở rộng sang Hồng Kông, đã đưa tổng giá trị huy động vốn trong nửa đầu năm nay lên mức cao nhất kể từ năm 2021, theo dữ liệu từ Dealogic.

Khối lượng niêm yết mới trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông đã tăng vọt gấp 8 lần, đạt 14 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm, so với chỉ 1.8 tỷ USD cùng kỳ năm ngoái. Con số này chưa bao gồm các thương vụ niêm yết của SPAC, các công ty được lập ra với mục đích chuyên biệt là huy động vốn qua IPO để sau đó thâu tóm hoặc sáp nhập với doanh nghiệp khác.

Nhờ đó, Hồng Kông đang nổi lên như ứng viên hàng đầu cho vị trí thị trường niêm yết lớn nhất thế giới trong năm nay, vượt qua cả Nasdaq và Sở Giao dịch Chứng khoán New York. Theo dự báo của PwC, có thể sẽ có tới 100 đợt IPO diễn ra tại Hồng Kông trong năm nay, với tổng giá trị huy động vốn vượt 25.5 tỷ USD.

Sau nhiều năm thị trường IPO Hồng Kông rơi vào trạng thái trầm lắng vì tâm lý ngại rủi ro hậu đại dịch và tăng trưởng kinh tế chậm lại, làn sóng huy động vốn mới đã bùng nổ trở lại.

Chỉ trong nửa đầu năm nay, Hồng Kông đã chứng kiến 43 thương vụ IPO với tổng giá trị huy động vượt 13.6 tỷ USD, con số này thậm chí đã vượt qua tổng vốn huy động được trong cả năm 2024, theo dữ liệu từ nền tảng tài chính Wind Information.

Để so sánh, năm 2023 chỉ ghi nhận 73 đợt IPO với tổng giá trị 5.9 tỷ USD, theo số liệu của HKEX.

Động lực cho sự trở lại mạnh mẽ này đến từ nhiều yếu tố cộng hưởng: chính sách hỗ trợ từ Bắc Kinh, tốc độ niêm yết cố phiếu loại A-share (cổ phiếu niêm yết trên sàn đại lục) chậm lại, thanh khoản thị trường dồi dào và đặc biệt là lo ngại nguy cơ bị hủy niêm yết trên thị trường Mỹ. Những yếu tố này đã khiến nhiều doanh nghiệp đại lục chuyển hướng sang Hồng Kông để tìm kiếm cơ hội huy động vốn, theo nhận định của ông Steven Sun, Trưởng bộ phận chiến lược cổ phiếu Trung Quốc tại HSBC.

Ông Sun cho rằng, làn sóng IPO tại Hồng Kông hiện nay được thúc đẩy chủ yếu bởi các doanh nghiệp thực hiện niêm yết kép A đến H, trong đó A-share trước tiên niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán đại lục, sau đó tiến hành niêm yết tiếp tại Hồng Kông là H-share. Ngày càng nhiều doanh nghiệp tận dụng nguồn vốn huy động được để phục vụ chiến lược toàn cầu hóa, bởi đồng đô la Hồng Kông có tính thanh khoản cao hơn so với nhân dân tệ trên thị trường quốc tế.

Lễ niêm yết CATL tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông ngày 20/5/2025 – Ảnh: Paul Yeung | Bloomberg | Getty Images

Chính sách từ Bắc Kinh

Đà tăng giá cổ phiếu Trung Quốc từ tháng 9 năm ngoái, nhờ kỳ vọng vào các gói kích thích kinh tế mạnh mẽ hơn, đã giúp đảo ngược tâm lý bi quan về triển vọng Trung Quốc.

Đầu năm nay, sự kiện DeepSeek ra mắt mô hình AI mạnh mẽ với chi phí thấp tiếp tục thổi bùng làn sóng tăng giá cổ phiếu công nghệ, khi nhà đầu tư đánh giá lại năng lực đổi mới của các doanh nghiệp Trung Quốc, góp phần nâng định giá toàn thị trường.

“Định giá thị trường nhìn chung đã trở lại mức trung bình lịch sử, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp muốn huy động vốn,” ông Eugene Hsiao, Trưởng bộ phận chiến lược cổ phiếu Trung Quốc tại Macquarie, nhận định.

Tính đến phiên giao dịch ngày 02/07, chỉ số Hang Seng của Hồng Kông đã tăng 21% kể từ đầu năm, đưa thị trường này trở thành một trong những điểm sáng tăng trưởng mạnh nhất trên toàn cầu.

Kỳ vọng vào việc Chính phủ Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng chi tiêu tài khóa nhằm bảo vệ nền kinh tế trước các cú sốc thương mại đã tiếp thêm niềm tin cho doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Đặc biệt, trong tháng 2 vừa qua, Chủ tịch Tập Cận Bình đã công khai kêu gọi các doanh nghiệp tư nhân lớn đóng góp nhiều hơn cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế quốc gia, một động thái thể hiện rõ sự ủng hộ khu vực kinh tế tư nhân.

Sự chuyển hướng chính sách này, cùng với việc Bắc Kinh cuối cùng cũng bật đèn xanh cho các doanh nghiệp đại lục niêm yết ra nước ngoài, đã giải phóng làn sóng nhu cầu bị dồn nén nhất là đối với các doanh nghiệp chất lượng cao, hướng tới người tiêu dùng và ít chịu tác động từ những biến động địa chính trị, theo bà Lorraine Tan, Giám đốc nghiên cứu cổ phiếu tại Morningstar.

Năm ngoái, cơ quan quản lý chứng khoán Trung Quốc đã liên tiếp ban hành các biện pháp nhằm rút ngắn thời gian phê duyệt cho các doanh nghiệp công nghệ đủ điều kiện niêm yết tại Hồng Kông. Phía Hồng Kông cũng chủ động mở “Kênh Doanh nghiệp Công nghệ” vào tháng 5, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp công nghệ và công nghệ sinh học, đặc biệt là những doanh nghiệp đã niêm yết tại đại lục, thực hiện IPO nhanh chóng.

Theo ông Perris Lee, Trưởng bộ phận thị trường vốn cổ phần tại Dealogic, “các chính sách khuyến khích doanh nghiệp lớn niêm yết tại Hồng Kông đã tạo cú hích quan trọng, góp phần hồi sinh hoạt động IPO tại thành phố này”.

Cơn sốt mua vào của nhà đầu tư đại lục

Một động lực khác thúc đẩy đà tăng của thị trường Hồng Kông là dòng tiền dồi dào từ nhà đầu tư đại lục đổ vào cổ phiếu Hồng Kông, đặc biệt sau làn sóng AI do DeepSeek khởi xướng và hàng loạt thương vụ huy động vốn quy mô lớn.

Dòng vốn ròng đi xuống phía Nam, theo dõi qua chương trình kết nối chứng khoán xuyên biên giới Stock Connect, đã đạt mức cao kỷ lục trong quý II (tháng 4 – 6) kể từ khi chương trình này được triển khai vào năm 2014, theo số liệu từ Wind Information.

Trái ngược với sự bùng nổ của thị trường Hồng Kông, chỉ số CSI 300 của Trung Quốc gần như đi ngang trong năm nay, chỉ nhích nhẹ 0,2% kể từ đầu năm, theo dữ liệu từ LSEG.

Diễn biến ảm đạm này đã khiến nhiều nhà đầu tư trong nước chuyển hướng dòng tiền sang các cổ phiếu niêm yết tại Hồng Kông. Nhờ đó, dòng vốn “đi xuống phía nam” thông qua các chương trình kết nối đã chiếm gần một nửa tổng giá trị giao dịch hàng ngày trên thị trường Hồng Kông, theo ước tính của ông Sun.

Làn sóng niêm yết kép A-H

Những động lực kể trên đã thúc đẩy hàng loạt doanh nghiệp niêm yết tại Trung Quốc đại lục tìm kiếm cơ hội niêm yết thứ cấp tại Hồng Kông, tiêu biểu là nhà sản xuất pin Contemporary Amperex Technology (CATL).

Doanh nghiệp này, vốn đã niêm yết tại Thâm Quyến, đã huy động được hơn 5 tỷ USD qua đợt niêm yết thứ cấp tại Hồng Kông vào tháng 5, trở thành thương vụ lớn nhất toàn cầu tính đến thời điểm hiện tại.

Hiện tại, trong số hơn 200 doanh nghiệp đang nộp hồ sơ IPO chờ niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông (HKEX), có tới hơn 40 doanh nghiệp đã niêm yết trên các sàn đại lục, theo dữ liệu từ Wind Information.

Bên cạnh đó, năm nay cũng ghi nhận nhiều tên tuổi nổi bật lần đầu tìm kiếm cơ hội niêm yết tại Hồng Kông như các chuỗi trà sữa Mixue Group, Guming Holding hay nền tảng gọi xe Caocao Inc.

Ông Hsiao nhận định, “xu hướng huy động vốn ở nước ngoài, đặc biệt là bằng đô la Hồng Kông, phản ánh rõ chiến lược vươn ra thị trường quốc tế của các doanh nghiệp Trung Quốc”.

Trong bối cảnh cạnh tranh nội địa ngày càng gay gắt và căng thẳng thương mại với Mỹ leo thang, Bắc Kinh đã khuyến khích các doanh nghiệp chủ lực mở rộng toàn cầu, đa dạng hóa địa điểm sản xuất.

Ngoài ra, thị trường Hồng Kông còn được đánh giá là cởi mở hơn với các lĩnh vực mới nổi như trí tuệ nhân tạo (AI), năng lượng tái tạo, tiêu dùng số và công nghệ sinh học phù hợp với định hướng phát triển của nhiều doanh nghiệp đại lục, theo bà Wei Li, Trưởng bộ phận đầu tư đa tài sản Trung Quốc tại BNP Paribas.

Căng thẳng Mỹ-Trung ngày càng gia tăng đã biến Hồng Kông thành điểm đến IPO lý tưởng cho nhiều doanh nghiệp Trung Quốc, khi lo ngại về khả năng chính quyền Trump ra lệnh hủy niêm yết các công ty Trung Quốc trên sàn Mỹ ngày một lớn.

Theo ông Lee, “việc lựa chọn niêm yết thứ cấp thực chất là một giải pháp bảo hiểm bổ sung cho các doanh nghiệp Trung Quốc đang giao dịch tại Mỹ, nhằm phòng ngừa rủi ro nếu kịch bản hủy niêm yết không thể đàm phán được”. Ông cũng nhận định, nhiều doanh nghiệp đã chủ động thuê các cố vấn tài chính để xây dựng “phương án B”, bất kể nguy cơ bị hủy niêm yết có xảy ra hay không.

Quốc An (Theo CNBC)

FILI

– 17:19 03/07/2025