Trung Quốc hạn chế xuất khẩu than chì khi “cuộc chiến” công nghệ toàn cầu leo thang

Bộ Thương mại và Tổng cục Hải quan Trung quốc cho biết hôm 20/10. Thông báo trên được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Mỹ áp đặt các giới hạn bổ sung đối với các loại chất bán dẫn mà các công ty Mỹ có thể bán cho các công ty Trung Quốc.

“Hiện tại, cả Trung Quốc và các nước phương Tây đều đang tiến hành đáp trả “ăn miếng trả miếng”, cho thấy các biện pháp bảo hộ thường lan rộng ảnh hưởng như thế nào. Định luật thứ ba của Newton cho rằng mọi hành động đều gây ra phản ứng cũng được áp dụng ở đây”, ông Stefan Legge, người đứng đầu bộ phận Nghiên cứu chính sách thuế và thương mại tại Đại học St Gallen ở Thụy Sĩ, nhận xét.

Ông Legge nói thêm: “Đồng thời, cả hai bên tranh chấp cũng nhận ra rằng sẽ tốn kém như thế nào nếu địa chính trị lấn át kinh tế”.

Trung Quốc, quốc gia thống trị sản xuất và gia công than chì trên thế giới, cho biết, bắt đầu từ tháng 12/2023 sẽ cần có giấy phép xuất khẩu đối với vật liệu than chì tổng hợp, bao gồm các phiên bản có độ tinh khiết cao, cường độ cao và mật độ cao, cũng như than chì vảy tự nhiên.

Viện Nghiên cứu Năng lượng, một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Washington, DC, cho biết các nhà sản xuất ô tô đang cố gắng khóa nguồn cung than chì từ các nguồn bên ngoài Trung Quốc, do nhu cầu về pin EV vượt xa các mục đích sử dụng vật liệu khác.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, doanh số bán xe điện toàn cầu, bao gồm cả xe chạy hoàn toàn bằng pin và xe hybrid, đang tăng vọt. Doanh số bán hàng đã vượt 10 triệu chiếc vào năm 2022, tăng 55% so với năm 2021 và dự kiến sẽ tăng lên gần 14 triệu xe trong năm nay.

Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ, thị trường than chì sử dụng trong pin đã tăng 250% trên toàn cầu kể từ năm 2018. Trung Quốc là nước sản xuất than chì hàng đầu thế giới vào năm 2022, ước tính chiếm khoảng 65% sản lượng toàn cầu.

Bên cạnh dùng để sản xuất pin xe điện, than chì thường được sử dụng trong ngành công nghiệp bán dẫn, hàng không vũ trụ, hóa chất và thép.

Vào tháng 7, Bắc Kinh đã áp đặt các hạn chế xuất khẩu đối với gali và gecmani, hai khoáng chất cần thiết để sản xuất chất bán dẫn. Một tháng sau, lượng nguyên liệu xuất khẩu ra nước ngoài của Trung Quốc đã giảm xuống mức 0.

Theo ông Ivan Lam, nhà phân tích cấp cao tại Counterpoint Research, lệnh hạn chế xuất khẩu mới của Trung Quốc không phải là “lệnh cấm hoàn toàn”, nhưng ông dự đoán giá than chì sẽ tăng.

Ông cho biết: “Chúng tôi tin rằng giá than chì trung bình sẽ tiếp tục tăng trong tương lai do mất cân đối cung cầu, bao gồm cả Nga, một trong những nhà cung cấp than chì lớn trước xung đột Nga – Ukraine”.

Trung Quốc nắm giữ thị phần rất lớn chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng cần thiết để sản xuất pin EV trên toàn thế giới. Theo Bộ Năng lượng Hoa Kỳ, nó tinh chế 60% lượng lithium và 80% coban của thế giới.