Nước Mỹ đã không còn như trước

Nước Mỹ đã không còn như trước

Thị trường toàn cầu thực sự đã thay đổi trong năm 2025 và chủ nghĩa ngoại lệ Mỹ (American exceptionalism) có thể sẽ không bao giờ như xưa nữa.

Bạn phải quan sát kỹ mới thấy rõ điều này. Nhìn từ bên ngoài, thị trường cổ phiếu Mỹ lao dốc mạnh vào tháng 4 khi Tổng thống Donald Trump áp thuế đối ứng lên “toàn bộ hành tinh,” rồi phục hồi khi ông lùi bước khoảng một tuần sau đó, kết thúc năm với mức tăng 16%. Nghe có vẻ không tệ?

Với những người tin tưởng vào việc Mỹ đã chiến thắng trong hệ thống tư bản, họ sẽ cho rằng điều này chứng minh các thể chế đã thắng lợi, và chúng ta có thể quay về trạng thái bình thường – nơi tài sản Mỹ là tất cả. Đối với nhà đầu tư Mỹ giao dịch bằng đồng USD, quan điểm này hoàn toàn hợp lý. Nhưng phần còn lại của thế giới giờ đây rõ ràng đang nhìn thị trường này qua góc độ hoàn toàn khác.

“Rủi ro ở Mỹ hiện cao hơn trước kia”, một giám đốc cấp cao trong ngành hưu trí Canada chia sẻ hồi đầu năm – nhận thức này nổi lên rõ rệt từ quý 2/2025. “Có ít sự chắc chắn hơn về tuân thủ quy định, về thuế. Những gì chúng ta cho là hợp đồng bây giờ lại có thể bị chính trị can thiệp. Bạn phải nhìn nhận rủi ro theo cách hoàn toàn khác”.

Đúng là Tổng thống Trump đã nhiều lần lùi bước khỏi những xung động cực đoan trong thương mại và việc can thiệp vào các thể chế độc lập. Điều đó đáng hoan nghênh. Nhưng vài quý hiệu suất thị trường khả quan không thể xóa nhòa những nghi ngờ này.

Một số nhà đầu tư lớn cho biết họ cảm thấy “tiến thoái lưỡng nan”: Nếu mua tài sản Mỹ, họ lo sợ bị trừng phạt khi muốn bán trong tương lai. Họ cũng không dám sử dụng quyền cổ đông để phản đối chiến lược doanh nghiệp hay mức thù lao, sợ làm chính quyền bất mãn. Nếu không mua, họ lại lo bị trả đũa – hoặc nhằm vào quỹ của họ hoặc Chính phủ quê nhà trong các vấn đề thương mại, quốc phòng.

Thậm chí có một người quản lý quỹ lớn ngoài Mỹ cho biết rằng ông lo lắng về việc đi du lịch đến nước này lần đầu tiên trong đời. Trong vài thập kỷ qua, rủi ro Mỹ chưa từng được nhắc tới, giờ đây thuật ngữ này đã trở nên hoàn toàn phổ biến.

Cú sốc đồng USD với nhà đầu tư nước ngoài

Bức tranh lớn về lịch sử – nơi tài chính cao cấp và địa chính trị giao thoa – là một khía cạnh. Nhưng các nhà quản lý tài sản cũng đang phản ứng với thực tế khắc nghiệt rằng năm 2025 là “thảm họa” đối với nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào tài sản USD.

“Mỹ không hiểu rằng cú sốc USD năm nay rất đau đớn”, Vincenzo Vedda, Giám đốc đầu tư tại DWS (Đức) nhận định. “Mọi người đang xem xét lại cách quản lý vấn đề này”.

Mức tăng 16% của S&P 500 tính bằng USD nghe có vẻ ấn tượng đối với nhà đầu tư trong nước. Tuy nhiên, sự suy yếu của đồng USD trong năm 2025 khiến nhà đầu tư châu Âu (quy đổi theo Euro) đầu tư vào cùng chỉ số này chỉ được 2.6%. Họ thậm chí lỗ trên nếu xét bằng chỉ số Dow Jones và Russell 2000.

Thông thường, nhà đầu tư nước ngoài có thể dựa vào việc đồng USD tăng giá trong thời kỳ bất ổn, nhờ địa vị “tài sản trú ẩn” không chính thức đã duy trì trong nhiều thập kỷ. Đây là cơ chế cân bằng rất hữu ích, giúp giảm thiểu hoặc thậm chí bù đắp tổn thất khi cổ phiếu Mỹ sụt giảm.

Giờ đây, các nhà đầu tư không còn tin tưởng cơ chế này sẽ hiệu quả, đặc biệt khi Tổng thống Trump tìm cách thúc Fed nới lỏng chính sách tiền tệ. Điều này khiến họ chỉ còn ít lựa chọn: Phòng ngừa rủi ro tiền tệ bằng cách đánh cược chống đồng USD (thường tốn kém và khó áp dụng cho danh mục lớn), hoặc tìm kiếm thị trường khác để cân bằng lợi nhuận.

Theo nguyên tắc, các nhà quản lý tài sản không muốn bán tháo hay tránh hoàn toàn đầu tư Mỹ. Thị trường châu Âu và châu Á thường quá nhỏ để nhận khoản đầu tư thực sự lớn, và họ vẫn muốn “cưỡi” cơn sóng AI – câu chuyện thành công tại Mỹ. Nhưng ngoài rủi ro bong bóng trong lĩnh vực này, họ cần phân tán rủi ro chính trị và tiền tệ theo cách chưa từng có.

Michael Strobaek từ Lombard Odier (Thụy Sĩ) cho biết ông đã giảm tỷ trọng Mỹ trong danh mục điển hình từ 65% xuống 60%, tăng cường châu Âu và thị trường mới nổi.

“Đó là mức giảm đáng kể”, ông cho biết. Và khi đồng USD cho thấy độ tin cậy kém hơn trong các cuộc khủng hoảng, ông đã tăng cường đầu tư vào vàng.

Các nhà ngân hàng, nhà đầu tư và nhà quản lý tài sản ở châu Á đều chia sẻ cùng quan điểm này. “Vốn đầu tư lâu dài tại Mỹ là một trong những thứ dễ bị vũ khí hóa nhất”, Michael Syn, CEO Sở Giao dịch Chứng khoán Singapore, phát biểu tại sự kiện Financial Times tháng này. Dòng vốn đầu tư từ châu Á rút khỏi Mỹ để chuyển sang Anh, Úc và Nhật Bản chính là phản ứng trước lo ngại này.

Các nhà quản lý tài sản Mỹ có xu hướng cho rằng tháng 4/2025 chỉ là “biến động tạm thời” và mọi thứ đã quay về bình thường. Thực tế lại hoàn toàn khác.

Vũ Hạo

FILI

– 09:53 27/12/2025