Nắm giữ hơn 200 tỷ USD tài sản Nga bị đóng băng, quốc gia thành viên EU công khai phản đối kế hoạch dùng số tiền này tài trợ cho Ukraine

Phát biểu trước truyền thông tại hội nghị ngoại trưởng NATO diễn ra ở Brussels, ngoại trưởng Bỉ Maxime Prevot đã bày tỏ sự thất vọng về cách tiếp cận của EC. Ông nhấn mạnh rằng những quan ngại của Bỉ không được phản ánh đầy đủ trong các đề xuất pháp lý mà Ủy ban châu Âu chuẩn bị công bố.

Prevot nói: “Chúng tôi có cảm giác đầy thất vọng rằng mình không được lắng nghe. Những lo ngại của Bỉ đang bị xem nhẹ. Các văn bản mà EC sắp trình bày hôm nay không đáp ứng thỏa đáng các yêu cầu của chúng tôi.”

Theo đề xuất đang được EC xúc tiến, một khoản vay mang tên “khoản vay bồi thường” trị giá 140 tỷ euro sẽ được tài trợ bằng nguồn lợi nhuận từ các tài sản nhà nước Nga đang bị đóng băng tại châu Âu, đặc biệt là tại Euroclear (Bỉ). Cụ thể, Bỉ đang nắm giữ khoảng 193 tỷ euro (224 tỷ USD) tài sản của Nga. Tuy nhiên, kế hoạch này đã làm dấy lên nhiều tranh cãi pháp lý, khi có khả năng đẩy Bỉ vào vòng xoáy kiện tụng phức tạp nếu Nga khởi kiện đòi hoàn trả tài sản.

Bỉ đã đưa ra 3 yêu cầu cụ thể để bảo vệ lợi ích của mình. Thứ nhất, các nước thành viên EU khác phải cam kết cùng chia sẻ gánh nặng chi phí pháp lý nếu Nga khởi kiện. Thứ 2, nếu tòa án phán quyết rằng Nga phải được hoàn trả tài sản, các nước EU phải cùng đóng góp tài chính để chi trả nhanh chóng. Và cuối cùng, Bỉ yêu cầu các quốc gia khác đang nắm giữ tài sản Nga bị đóng băng phải đồng thời đóng góp phần tài sản đó cho Ukraine, thay vì chỉ mình Bỉ chịu rủi ro.

Ngoại trưởng Prevot khẳng định các điều kiện này “không phải không thể giải quyết”, song ông nhấn mạnh sự thiếu vắng tinh thần đoàn kết từ các quốc gia thành viên khác khiến Bỉ không thể ủng hộ kế hoạch.

Bên cạnh đề xuất dùng tài sản đóng băng, EC cũng đang cân nhắc phương án thứ hai là vay tiền từ các thị trường tài chính để cung cấp hỗ trợ khẩn cấp cho Ukraine trong lúc tiếp tục xử lý các vướng mắc pháp lý liên quan đến tài sản Nga. Một số nguồn tin cho biết EC thậm chí đang nghiên cứu mô hình kết hợp cả hai phương án.

Tuy nhiên, đa số chính phủ EU vẫn ưu tiên tận dụng nguồn tài sản Nga hơn là vay nợ, một hành động mà các nước sẽ phải tự hoàn trả trong tương lai. Để giảm thiểu rủi ro, kế hoạch hiện tại của EC quy định Ukraine chỉ phải trả khoản vay nếu sau này Nga chính thức bồi thường cho cuộc xung đột. Như vậy, trên lý thuyết, khoản vay này không cấu thành hành vi “tịch thu” tài sản Nga, giúp lách khỏi những quy định nghiêm ngặt trong luật pháp quốc tế.

Tham khảo Reuters