[Longform] Tại sao các công ty khó khăn lại đổ xô mua Bitcoin?

Tại sao các công ty khó khăn lại đổ xô mua Bitcoin?

Một làn sóng các công ty từ công nghệ sinh học, khai khoáng đến khách sạn đang đổ xô mua tiền ảo nhằm mục đích đẩy giá cổ phiếu. Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo về nguy cơ xảy ra một cuộc khủng hoảng nếu thị trường này sụp đổ.

Cách đây ba tháng, Georges Karam chưa bao giờ hình dung công ty bán dẫn của ông lại có thể bắt đầu mua Bitcoin.

Cổ phiếu của doanh nghiệp ông niêm yết tại New York đã trải qua một thời gian dài chật vật. Mọi chuyện thay đổi khi Karam đọc được thông tin về một công ty chăm sóc sức khỏe đã mua Bitcoin và chứng kiến giá cổ phiếu của họ tăng vọt.

Vị Giám đốc điều hành người Pháp cho biết ông bắt đầu tìm hiểu về Bitcoin và cảm thấy “bị thu hút”. Sau một thương vụ thất bại khiến các nhà đầu tư hoảng sợ, ông chia sẻ: “Tôi đã tìm kiếm những cách để giải phóng giá trị của công ty”.

Sau khi trao đổi với HĐQT và một số nhà đầu tư, Karam quyết định khởi động chiến lược Bitcoin. Công ty Sequans Communications của ông đã huy động 384 triệu USD từ thị trường vốn và nợ để mua vào đồng tiền ảo phổ biến nhất thế giới. Kết quả là giá cổ phiếu của công ty đã tăng vọt 160% ngay sau thông báo này.

Karam nói: “Năm ngoái tôi không thể nói điều này, nhưng hôm nay tôi đã trở thành một người tin vào tiền ảo… Hiện tại, tôi tin chắc 100% rằng Bitcoin sẽ tồn tại lâu dài”.

Phần lớn những người mới tham gia vào lĩnh vực tiền ảo có lẽ phải cảm ơn “nhà truyền giáo” Bitcoin Michael Saylor vì sự thay đổi này. Kể từ năm 2020, ông trùm người Mỹ đã chi hàng tỷ USD để mua Bitcoin gần như hàng tuần và tổ chức các hội nghị nhằm khuyến khích những người khác làm theo. Strategy, công ty phần mềm của Saylor vốn đã chuyển hướng sang tích trữ Bitcoin, hiện được định giá khoảng 115 tỷ USD, gần gấp đôi giá trị lượng Bitcoin mà công ty nắm giữ, trong bối cảnh các nhà đầu tư đổ xô mua vào. Tuần trước, Strategy đã chi 2.5 tỷ USD để mua thêm Bitcoin, đánh dấu đợt mua lớn thứ ba từ trước đến nay của họ. Cổ phiếu của công ty đã tăng hơn 3,000% trong vòng 5 năm.

Thành công này, cùng với sự ủng hộ mạnh mẽ của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với ngành tài sản kỹ thuật số, đã châm ngòi cho sự bùng nổ của các “công ty kho bạc tiền ảo” trên toàn cầu.

Các doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực đa dạng như công nghệ sinh học, khai thác vàng, khách sạn, xe điện và thậm chí cả sản xuất vape, đều đang đổ xô mua các đồng tiền ảo. Đứng sau họ là những nhà đầu tư coi đây là cơ hội để kiếm lời từ “chiếc bánh” tiền ảo mà không cần phải tiếp xúc trực tiếp với loại tài sản kỹ thuật số này.

Các công ty huy động hàng tỷ USD để mua tiền ảo trong năm nay

Số tiền đã huy động hoặc cam kết sẽ huy động (tỷ USD)

Dữ liệu từ ngày 01/01 – 05/08/2025

Nguồn: Architect Partners

Theo công ty tư vấn tiền ảo Architect Partners, trong vòng một năm tính đến ngày 05/08, khoảng 154 công ty đại chúng đã huy động hoặc cam kết huy động tổng cộng 98.4 tỷ USD để mua tiền ảo. Con số này là một bước nhảy vọt so với mức 33.6 tỷ USD được huy động bởi chỉ 10 công ty trước đó.

Một số công ty thậm chí còn bắt chước Strategy bằng cách thay đổi giao diện website của họ sang tông màu cam đặc trưng của Bitcoin và cung cấp các bảng điều khiển dữ liệu hiển thị số lượng coin nắm giữ, giá trị của chúng cùng các chỉ số quan trọng khác cho nhà đầu tư.

Ngay cả chính ông Trump cũng tham gia vào cuộc chơi – công ty truyền thông của gia đình ông đã huy động 2 tỷ USD vào tháng 7 để mua Bitcoin và các tài sản liên quan.

Làn sóng tích trữ tiền ảo diễn ra trong một năm mà cả Bitcoin lẫn các chỉ số chứng khoán chuẩn đều liên tục phá vỡ các mức cao kỷ lục, và trong bối cảnh các nhà đầu tư truyền thống vẫn đang tìm kiếm cách tốt nhất để tham gia vào thế giới tài sản kỹ thuật số mới mẻ này.

Tuy nhiên, nhiều người tỏ ra nghi ngờ về sự bền vững của xu hướng này. Sự tăng trưởng quá nóng đã khiến một số nhà đầu tư lo ngại về tình trạng bão hòa. “Nó có thể so sánh với bong bóng dot-com vào năm 1998”, Brian Estes, Giám đốc điều hành tại Off The Chain Capital, một nhà đầu tư vào một số công ty tích trữ Bitcoin, nhận định khi nhớ lại thời kỳ các công ty đổ xô tự làm mới mình thành các doanh nghiệp ưu tiên web để thu hút sự chú ý.

Sự gia tăng của các công ty mới trong lĩnh vực này cũng làm dấy lên lo ngại về những gì sẽ xảy ra nếu, hoặc khi, giá của các đồng tiền ảo này sụt giảm, và mức độ lan tỏa của tác động sẽ sâu sắc đến đâu. Các công ty đang gánh những khoản nợ hàng tỷ USD để tài trợ cho các thương vụ mua sắm có thể nhanh chóng rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán cho các chủ nợ.

“Rủi ro là Bitcoin sẽ sụp đổ”, Eric Benoist, Chuyên gia về công nghệ và dữ liệu tại ngân hàng đầu tư Natixis CIB, cho biết. Trong kịch bản này, giá cổ phiếu cũng sẽ lao dốc và nếu các công ty không thể trả nợ cho các trái chủ, khiến nhà đầu tư thua lỗ, “nó có thể mang tính hệ thống đối với hệ sinh thái Bitcoin”, ông nói thêm. “Mỗi khi có một cơn hoảng loạn nhỏ trên thị trường, toàn bộ hệ thống đều sụt giảm”.

Kevin de Patoul, Giám đốc điều hành của nhà tạo lập thị trường tiền ảo Keyrock, cho rằng các nhà đầu tư nên nhìn nhận thực tế. “Bạn đang bơm một lượng rủi ro khổng lồ vào một hệ thống mà cuối cùng, gần như không có gì bảo chứng ngoại trừ sự tăng giá liên tục của tài sản”.

“Phao cứu sinh” của các công ty gặp khó khăn

Đối với các công ty đang gặp khó khăn, việc mua tiền ảo dường như là một cách chắc chắn để thu hút sự chú ý của nhà đầu tư và đẩy giá cổ phiếu lên – ít nhất là trong ngắn hạn.

“Nếu không đi theo con đường này, chúng tôi sẽ chật vật để huy động vốn trong tương lai; chúng tôi là một công ty đang phải duy trì sự sống”, Aidan Bishop, người sáng lập Bluebird Mining Ventures niêm yết tại London, cho biết. Công ty của ông đã huy động 2 triệu Bảng vào tháng 6 để mua Bitcoin. Ông nói thêm, trước đó, “để đi huy động tiền, tôi đã phải gõ cửa từng nhà và van xin”.

Nhà truyền giáo tiền ảo Michael Saylor, kể từ năm 2020, đã chi hàng tỷ đô la để mua Bitcoin và tổ chức các hội nghị khuyến khích những người khác làm điều tương tự. Cổ phiếu công ty của ông, Strategy, đã tăng vọt hơn 3,000% trong 5 năm. Ảnh: Travis P Ball/Sipa/Reuters

Hầu hết những người mới tham gia là các doanh nghiệp truyền thống không có kinh nghiệm về tiền ảo, nhưng lượng tài sản kỹ thuật số mà họ nắm giữ lại có giá trị lớn hơn đáng kể so với bất kỳ khoản tiền nào mà công ty thực sự kiếm được.

Ví dụ, công ty năng lượng nhiệt KULR Technology của Mỹ có giá trị thị trường khoảng 211 triệu USD, dù ghi nhận lỗ hoạt động 9.4 triệu USD trong ba tháng đầu năm. Công ty này đang nắm giữ một lượng Bitcoin trị giá khoảng 118 triệu USD.

Tại Anh, công ty thiết kế trang web The Smarter Web Company chỉ đạt lợi nhuận ròng 93,000 Bảng trong sáu tháng tính đến tháng 4, nhưng vốn hóa thị trường lại lên tới khoảng 560 triệu Bảng, chủ yếu nhờ vào việc sở hữu lượng Bitcoin trị giá 238 triệu Bảng.

Mức giá chênh lệch mà các nhà đầu tư sẵn sàng trả cho thấy giá trị mà họ tin rằng đang tồn tại trong các công ty sở hữu tiền ảo này.

Những công ty chứng tỏ cam kết tiếp tục huy động vốn để mua tiền ảo sẽ được các nhà đầu tư tưởng thưởng bằng cách định giá cổ phiếu cao hơn giá trị lượng Bitcoin mà họ nắm giữ. Để thực sự mua tiền ảo, các công ty thường huy động vốn thông qua phát hành nợ hoặc cổ phiếu và dùng số tiền đó để mua tiền ảo qua một sàn giao dịch như Coinbase.

“Vấn đề mấu chốt là tốc độ”, Estes nói. “Mục tiêu là tăng lượng Bitcoin trên mỗi cổ phiếu, và những công ty nào làm được điều đó nhanh nhất sẽ nhận được mức chênh lệch giá cao”.

Đối với các nhà đầu tư, “Bitcoin trên mỗi cổ phiếu” – tức số lượng Bitcoin họ sở hữu trên mỗi cổ phiếu của công ty – là thước đo thành công. Nếu một công ty mua thêm tiền ảo nhanh chóng, các nhà đầu tư cổ phần sẽ gián tiếp sở hữu nhiều tiền ảo hơn trên mỗi cổ phiếu. Đây là lý do họ sẵn sàng trả giá cao ngay từ đầu, với kỳ vọng thu lợi từ việc sở hữu nhiều Bitcoin hơn trong tương lai.

Phần lớn các công ty mua Bitcoin vẫn đang vận hành các hoạt động kinh doanh riêng biệt, nhưng một làn sóng giao dịch mới đang nổi lên, liên quan đến các công ty vỏ bọc chuyên tích trữ hoặc cam kết mua tiền ảo. Các công ty này hoạt động tương tự các công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC), huy động vốn để mua hoặc sáp nhập với các tập đoàn hiện có.

Rob Hadick, một đối tác chung tại công ty đầu tư mạo hiểm Dragonfly Capital, cho biết rủi ro hoạt động “thực tế thường cao hơn” khi một công ty có hoạt động kinh doanh thực sự tham gia mua Bitcoin: “Bạn có một đội ngũ quản lý hiện tại mà mục tiêu của họ có thể thay đổi theo thời gian, có thể dẫn đến những ưu tiên xung đột với hoạt động kinh doanh cốt lõi”.

Các giám đốc điều hành hiện cũng đang mở rộng sang mua các đồng tiền ảo khác khi xu hướng này lan rộng ra ngoài Bitcoin. Những phương tiện này cũng cung cấp một cách để các chủ sở hữu lượng lớn tiền ảo có thể khai thác giá trị từ tài sản của mình mà không cần phải bán đi.

Bitcoin tăng vọt lên mức cao kỷ lục dưới thời Trump

Nguồn: LSEG

ReserveOne là một thương vụ trị giá 1 tỷ USD được tài trợ bởi các nhà đầu tư bao gồm sàn giao dịch Kraken và Blockchain.com, với kế hoạch mua Bitcoin cùng các đồng tiền ảo khác như Ether và Solana. The Ether Machine đã huy động 1.5 tỷ USD để đầu tư vào Ether. Cựu giám đốc điều hành Barclays, Bob Diamond, đã huy động 888 triệu USD trong một thương vụ SPAC với một công ty công nghệ sinh học để mua đồng tiền ảo HYPE. Doanh nghiệp đầu tư mạo hiểm của tỷ phú Changpeng Zhao đã dẫn đầu một thương vụ trị giá 500 triệu USD cho một nhà sản xuất vape của Canada để mua BNB, đồng tiền ảo của sàn Binance do Zhao đồng sáng lập.

“Chúng ta rõ ràng đang chứng kiến một cơn sốt vàng ở thời điểm hiện tại mà không có nhiều ý nghĩa”, Hadick nói. “Tôi không nghĩ rằng có nhu cầu thực sự cho các [phương tiện] đầu tư vào tất cả các loại tiền ảo khác nhau này”.

Đối với các nhà đầu tư nhỏ lẻ và tổ chức, các công ty kho bạc tiền ảo là một cách thay thế để tiếp cận tiền ảo mà không cần nắm giữ chúng trực tiếp.

Một số nhà đầu tư lựa chọn các quỹ hoán đổi danh mục (ETF) của Mỹ, được ra mắt bởi các nhà quản lý tài sản lớn như BlackRock, Fidelity và Invesco. Đây là những sản phẩm được quản lý đã thu hút hơn 100 tỷ USD vốn đầu tư.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể tiếp cận các quỹ này. Ở các quốc gia như Anh và Nhật Bản, các quỹ ETF tiền ảo đã bị cấm do các nhà quản lý lo ngại về rủi ro biến động của tài sản kỹ thuật số. Do đó, các công ty kho bạc đóng vai trò như một phương tiện đại diện, cho phép nhà đầu tư tiếp cận gián tiếp tiền ảo thông qua một công cụ mà họ được phép giao dịch.

“Có rất nhiều nhà đầu tư tổ chức không thể phân bổ vốn vào các quỹ ETF, hoặc họ không thể sở hữu tiền ảo một cách trực tiếp”, Tyler Evans, đồng sáng lập công ty đầu tư UTXO Management, cho biết. “Chúng tôi thấy các công ty kho bạc Bitcoin đang lấp đầy khoảng trống đó, nơi họ phát hành các loại chứng khoán phù hợp với quy định”. Công ty trị giá 430 triệu USD của ông đã đầu tư 95% danh mục vào các công ty kho bạc Bitcoin.

Các nhà đầu tư cũng đang khai thác chênh lệch thuế ở một số quốc gia giữa việc nắm giữ tài sản tiền ảo và cổ phiếu. Tại Nhật Bản, lợi nhuận từ tiền ảo bị đánh thuế tới 55%, trong khi cổ phiếu chỉ chịu mức thuế 20%. Tại Brazil, lợi nhuận từ tiền ảo bị đánh thuế 17.5%, còn cổ phiếu trên sàn chứng khoán nước này chịu thuế 15%.

Sự ủng hộ hết mình của Tổng thống Mỹ Donald Trump dành cho ngành tài sản kỹ thuật số đã khuyến khích sự bùng nổ của các ‘công ty kho bạc tiền ảo’ trên toàn thế giới. Ảnh: May James/SOPA/Getty Images

Do đó, đầu tư vào một công ty nắm giữ lượng lớn tiền ảo có thể hiệu quả hơn về mặt thuế so với việc nắm giữ trực tiếp.

Các nhà đầu tư năng động đang tìm kiếm trên toàn cầu các quốc gia có cấu trúc tương tự để tận dụng cơ hội. “Thị trường Mỹ hiện đã bão hòa… chúng tôi đang tìm kiếm cơ hội bên ngoài nước Mỹ”, Estes nói.

Canh bạc mạo hiểm trên thị trường vốn

Sự liên minh mới mẻ giữa tiền ảo và thị trường vốn mang một chút trớ trêu, nếu xét đến sứ mệnh ban đầu của nó là phá vỡ các thị trường tài chính truyền thống và hoạt động ngoài tầm kiểm soát của các tổ chức lớn.

Việc huy động nợ và vốn cổ phần từ các nhà đầu tư không chỉ là cốt lõi của chiến lược mà còn là yêu cầu bắt buộc để duy trì nó. Những công ty không tăng cường mua tiền ảo đủ nhanh đã chứng kiến giá cổ phiếu của mình sụt giảm.

Mặc dù cổ phiếu của Sequans Communications từng tăng vọt 160% sau khi bắt đầu mua Bitcoin, hiện tại chúng đang giao dịch ở mức thấp hơn cả trước đó, phản ánh sự không hài lòng của nhà đầu tư với tốc độ mua vào của công ty.

“Bạn đang kết hợp Phố Wall và tiền ảo lại với nhau”, Estes nói. “Bạn cần thị trường để có thể hỗ trợ cho việc gặt hái thành quả”.

Áp lực mở rộng quy mô có nghĩa là nhiều công ty đang lên kế hoạch vượt ra ngoài vai trò chỉ là những “hũ chứa” tiền ảo được niêm yết trên các sàn chứng khoán.

Diamond cho biết phương tiện đầu tư của ông, tập trung vào đồng tiền ảo HYPE, có thể sẽ thâu tóm các công ty kho bạc tiền ảo khác. “Nếu họ thất bại và gặp khó khăn, chúng tôi có thể mua lại và tái cấu trúc chúng”, ông nói. “Điều đó sẽ tạo cơ hội cho những kẻ mạnh nhất thẳng thắn thâu tóm các công ty bị quản lý yếu kém hoặc có tài chính yếu kém”.

Trong khi đó, Metaplanet của Nhật Bản, công ty mua Bitcoin lớn thứ 5 thế giới, có kế hoạch vay thế chấp bằng kho tiền ảo khổng lồ của mình để trở thành một công ty dịch vụ tài chính tiền ảo.

KULR, công ty năng lượng nhiệt của Mỹ, cũng đang khám phá các “dịch vụ tài chính được hỗ trợ bằng Bitcoin” như cho vay, trong khi công ty khai khoáng Panther Metals có kế hoạch tận dụng lượng Bitcoin nắm giữ cho các dự án thăm dò trong tương lai, theo lời Giám đốc điều hành Darren Hazelwood.

“Sự phát triển tự nhiên là hướng tới dịch vụ tài chính, vì bạn có thể dùng một lượng lớn Bitcoin để bảo đảm cho các cam kết tài chính của mình”, Benoist của Natixis CIB nói.

Những người tham dự chụp ảnh tại Hội nghị Bitcoin ở Las Vegas sau bài phát biểu quan trọng của Phó Tổng thống Mỹ JD Vance. Các công ty không tăng cường mua tiền ảo đủ nhanh đã chứng kiến cổ phiếu của mình sụt giảm. Ảnh: Ethan Miller/Getty Images

Tuy nhiên, cho vay tiền ảo là một lĩnh vực kinh doanh đầy rủi ro. Năm 2022, thị trường cho vay đã sụp đổ ngoạn mục sau khi giá giảm mạnh gây ra một vòng xoáy vỡ nợ, góp phần vào sự sụp đổ của sàn giao dịch FTX.

“Vấn đề chính của tôi với chiến lược này là tôi không thực sự hiểu nó sẽ kết thúc ở đâu”, Benoist nói thêm. “Công ty đang ở trong một vòng lặp, nơi họ phải liên tục cung cấp năng lượng cho nó bằng các giao dịch mua bổ sung, quay trở lại thị trường để mua nhiều hơn – chu kỳ này phải tiếp tục để biện minh cho mức giá chênh lệch”.

Rủi ro lớn nhất là mức độ thiệt hại sẽ sâu sắc đến đâu nếu – hoặc khi – giá tiền ảo sụp đổ. Chắc chắn, một đợt suy thoái của thị trường tiền ảo cũng sẽ khiến giá cổ phiếu của các công ty có liên quan lao dốc theo.

Những công ty đã huy động nợ phải đối mặt với rủi ro lớn hơn, vì họ sẽ phải trả lãi cho các nhà đầu tư và có thể bị buộc phải huy động thêm tiền hoặc bán đi lượng tiền ảo nắm giữ để đáp ứng các nghĩa vụ nợ.

“Về mặt cấu trúc, điều này rất không lành mạnh nếu bạn đang trả nợ hiện tại bằng cách huy động một khoản nợ khác. Điều đó khiến tôi rất bất an”, người đứng đầu một quỹ phòng hộ tiền ảo cho biết. Ông nói thêm: “Bạn có thể gặp phải rủi ro hệ thống vì có quá nhiều cấu trúc yếu kém phải được tháo gỡ hoàn toàn hoặc một phần, và điều đó tạo ra áp lực lên thị trường”.

“Tôi muốn điều này được một số cơ quan quản lý giám sát, thay vì mọi người đều tự xây dựng kho bạc với giả định rằng thị trường sẽ tăng mãi mãi”, ông nói thêm.

Các nhà đầu tư cho biết họ nhận thức được những rủi ro, nhưng mong muốn kiếm tiền trong khi thời kỳ bùng nổ vẫn còn. Evans của UTXO Management, người ngồi trong hội đồng quản trị của một số công ty kho bạc tiền ảo, cho biết ông đang thúc đẩy các CEO “tìm cách tạo ra tiền mặt trong thời kỳ suy thoái thông qua hoạt động kinh doanh của mình và những cách tạo ra lợi nhuận từ Bitcoin ngoài việc huy động vốn”.

Tuy nhiên, sự hoài nghi đang gia tăng ngay cả từ những người có lợi ích trong ngành. “Chuyện này sẽ kết thúc tồi tệ, nó sẽ kết thúc trong một bong bóng”, Estes nói. “Chúng tăng nhanh thế nào thì cũng có thể giảm nhanh như vậy”.

Quốc An (Theo FT)

FILI

– 19:00 15/08/2025