[Longform] “Ông hoàng” hàng xa xỉ Bernard Arnault đối mặt khủng hoảng lớn nhất trong 36 năm lãnh đạo LVMH

“Ông hoàng” hàng xa xỉ Bernard Arnault đối mặt khủng hoảng lớn nhất trong 36 năm lãnh đạo LVMH

Bernard Arnault đang trải qua giai đoạn được xem là tồi tệ nhất của LVMH trong suốt 36 năm ông nắm quyền lãnh đạo. Ảnh: Nathan Laine/Bloomberg

Tập đoàn hàng xa xỉ đang chao đảo trước đợt suy thoái nghiêm trọng của ngành, vốn có giá trị lên tới 364 tỷ Euro, trong bối cảnh những câu hỏi về người kế nhiệm ngày càng trở nên “nóng bỏng”.

Tại một hội trường nằm sâu dưới kim tự tháp kính của Bảo tàng Louvre ở Paris, Bernard Arnault thể hiện rõ sự khó chịu.

Vị CEO tỷ phú của tập đoàn xa xỉ lớn nhất thế giới hiện đang đối diện với cú sụt giảm nhu cầu chưa từng có tại Trung Quốc, cùng nguy cơ Mỹ tăng mạnh thuế nhập khẩu, khiến cổ phiếu công ty lao dốc và ông bị tụt từ vị trí giàu nhất xuống thứ 9 trong danh sách những người giàu nhất thế giới. Thế nhưng, vào buổi sáng tháng 4 này, sự không hài lòng của Arnault lại hướng về bản nhạc thang máy vang lên khi các nhà đầu tư lần lượt bước vào đại hội cổ đông thường niên của LVMH Moët Hennessy Louis Vuitton SE.

“Xin lỗi vì chúng ta lại dùng bản nhạc giống năm ngoái, cá nhân tôi không thấy hay chút nào”, vị tỷ phú vốn là một nghệ sĩ piano cổ điển càu nhàu. Khi tiếng cười ngượng ngùng lan khắp căn phòng chật kín người, ông yêu cầu một lãnh đạo cùng ngồi trên bục đảm bảo rằng năm sau sẽ không còn bản nhạc đó nữa.

Arnault phát biểu tại đại hội cổ đông thường niên của LVMH ở Paris ngày 17/4. Ảnh: Nathan Laine/Bloomberg

Thời gian gần đây, không có nhiều điều suôn sẻ với vị lãnh đạo 76 tuổi – người đã xây dựng nên đế chế trị giá 85 tỷ Euro (98 tỷ USD) bằng cách kiểm soát chặt chẽ đến từng chi tiết nhỏ, kể cả nhạc nền của đại hội cổ đông. LVMH, tập đoàn từng thăng hoa nhờ sự bùng nổ của ngành xa xỉ khi tài sản toàn cầu tăng vọt, giờ đây đang trải qua giai đoạn được xem là tồi tệ nhất trong suốt 36 năm ông lèo lái.

Khi làn sóng suy thoái quét qua ngành hàng xa xỉ cá nhân trị giá 364 tỷ Euro, các đối thủ như Hermès International SCA (nhà sản xuất túi Birkin) và Compagnie Financière Richemont SA (chủ sở hữu Cartier) lại chứng tỏ khả năng chống chịu tốt hơn, đồng thời phơi bày rõ những điểm yếu của LVMH. Mọi dấu hiệu đều cho thấy tình hình sẽ còn xấu thêm trước khi có thể cải thiện đối với tập đoàn sở hữu các thương hiệu như Louis Vuitton, Christian Dior Couture và Moët & Chandon.

Phỏng vấn với hơn một chục người từ nội bộ công ty, nhà đầu tư đến các quan sát viên thân cận đã hé lộ những vấn đề tại nhãn hàng thời trang Dior, đơn vị đồ uống có cồn Moët Hennessy, thậm chí cả những bất ổn tại thương hiệu lớn Louis Vuitton. Họ cũng cho rằng một phần khó khăn của LVMH xuất phát từ chính nội tại tập đoàn khi chiến lược thâu tóm ồ ạt khiến LVMH sở hữu hơn 75 thương hiệu, trở nên cồng kềnh và khó quản lý, trong khi việc thiếu một kế hoạch kế nhiệm rõ ràng càng khiến nhà đầu tư thêm lo lắng.

“Trong suốt 20 năm theo dõi LVMH, chưa bao giờ chúng tôi chứng kiến nhiều dấu hiệu cảnh báo như hiện tại”, ông Pierre-Olivier Essig, Trưởng bộ phận nghiên cứu của AIR Capital, nhận định. “Khủng hoảng tài chính toàn cầu hay đại dịch đều là những thử thách lớn, nhưng quy mô của LVMH bây giờ đã vượt xa trước đây, khiến giá trị bị thổi bay gần đây là chưa từng có. Đây rõ ràng là cuộc khủng hoảng lớn nhất trong lịch sử LVMH”.

LVMH đánh mất giá trị

Vốn hóa thị trường của tập đoàn đã giảm mạnh qua 3 đợt suy thoái riêng biệt

Cổ phiếu của tập đoàn đã giảm gần một nửa so với đỉnh tháng 4/2023, thổi bay khoảng 221 tỷ Euro vốn hóa thị trường. LVMH không còn nằm trong top 3 cổ phiếu lớn nhất châu Âu, cũng không còn giữ vị trí công ty giá trị nhất nước Pháp, danh hiệu hiện đã thuộc về đối thủ Hermès, tập đoàn mà ông Arnault từng âm thầm tìm cách thâu tóm nhưng không thành.

Khoảng một năm trước, ông Arnault từng dẫn đầu bảng xếp hạng tỷ phú của Bloomberg, trở thành người đầu tiên ngoài khu vực Bắc Mỹ và cũng là ông trùm ngành tiêu dùng duy nhất vươn tới đỉnh cao này. Giá trị tài sản ròng của ông đạt kỷ lục 231 tỷ USD vào tháng 3/2024, vượt qua cả Elon Musk và Jeff Bezos. Năm đó, LVMH cũng gây chú ý khi các thương hiệu của tập đoàn xuất hiện tại Thế vận hội Paris. Thế nhưng, giờ đây tỷ phú Arnault đã không còn giữ được “hào quang Olympic” khi tài sản của ông giảm xuống còn khoảng 150 tỷ USD do cổ phiếu LVMH lao dốc.

Các cổ đông và thành viên gia đình tham dự đại hội cổ đông thường niên của LVMH tại Paris vào ngày 17/4. Ảnh: Nathan Laine/Bloomberg

Dù vậy, tình hình tài chính của tập đoàn vẫn khá vững chắc. Tỷ lệ nợ ròng trên vốn chủ sở hữu đã giảm xuống còn khoảng 13% trong năm ngoái, so với mức 20% của năm 2021. Dòng tiền tự do từ hoạt động kinh doanh cũng đạt 10.5 tỷ Euro trong năm 2024, tăng hơn 1/4 so với năm trước đó.

Gia tộc Arnault, cuối năm ngoái nắm giữ 49% vốn và 65% quyền biểu quyết tại LVMH, đã tranh thủ mua vào cổ phiếu khi giá giảm sâu. Kể từ sau khi LVMH công bố kết quả kinh doanh gây thất vọng vào cuối tháng 1, các công ty nắm giữ Christian Dior SE và Financière Agache SA của gia đình đã mua vào hơn 1.1 tỷ Euro cổ phiếu, theo hồ sơ công bố.

Phát biểu tại đại hội cổ đông, ông Arnault, người vẫn giữ vị trí người giàu nhất châu Âu, khẳng định: “Có mọi lý do để tin tưởng rằng sức hút phi thường của ngành này sẽ tiếp tục và đó phải là kim chỉ nam dài hạn của chúng ta”.

Tuy nhiên, biến động hiện tại khác xa những thử thách mà LVMH từng vượt qua trước đây. Các cú sốc như vụ khủng bố ngày 11/09/2001 hay khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 đều được giảm nhẹ nhờ kinh tế Trung Quốc bùng nổ và người tiêu dùng nước này đổ xô mua hàng Pháp đắt đỏ như một biểu tượng thành công cá nhân. Nhưng lần này, động lực tăng trưởng chủ chốt đó đang chững lại khi Trung Quốc siết chặt lối sống phô trương, người tiêu dùng chuyển sang ưu tiên hàng nội địa, trong khi Mỹ một thị trường trọng điểm khác lại đối mặt với các đe dọa tăng thuế từ Tổng thống Donald Trump.

Khi các cuộc đàm phán về thuế leo thang, ông Arnault đã tận dụng mối quan hệ lâu năm với Tổng thống Trump. Ông quen biết ông Trump từ những năm 1980 khi từng đầu tư vào bất động sản Mỹ, từng dự lễ nhậm chức Tổng thống của ông Trump và gần đây cùng con trai Alexandre được mời tới Nhà Trắng nhờ Tiffany & Co. của LVMH thiết kế cúp cho World Cup 2026 tổ chức ở Bắc Mỹ. Dù Tổng thống Trump gọi hai cha con ông Arnault là “những người bạn rất thân”, cuộc gặp không mang lại kết quả về thuế. Thậm chí, vài tuần sau, Tổng thống Mỹ lại đe dọa áp thuế 50% với hàng hóa từ Liên minh châu Âu (EU).

Alexandre Arnault tại Nhà Trắng vào tháng 5. Ảnh: Samuel Corum/Bloomberg

Tất cả các tập đoàn trong ngành đều phải đối mặt với môi trường vĩ mô bất lợi này và buộc phải tự điều chỉnh để giảm tác động. Chẳng hạn, Kering SA chủ sở hữu Gucci vừa bổ nhiệm Luca de Meo, người từng vực dậy hãng xe Renault SA, lên làm CEO mới.

Thách thức của LVMH càng trở nên phức tạp khi Bernard Arnault nổi tiếng với sở thích thâu tóm các thương hiệu. Những thương vụ mua lại quyết liệt của ông đã giúp ông được mệnh danh là “sói mặc cashmere” (ám chỉ người lãnh đạo quyết liệt, lạnh lùng nhưng lịch lãm) đồng thời để lại cho LVMH một danh mục tài sản đa dạng bậc nhất ngành xa xỉ. Hiếm có tập đoàn nào trên thế giới “vươn vòi” tới nhiều lĩnh vực như LVMH.

Danh mục của tập đoàn trải dài từ “con gà đẻ trứng vàng” Louis Vuitton – sản xuất túi xách, quần áo, socola – đến mảng đồ uống có cồn Moët Hennessy, chuỗi bán lẻ mỹ phẩm Sephora, khách sạn hạng sang Cheval Blanc, thậm chí cả nhà hàng L’Ami Louis ở Paris với món gà quay giá hơn 100 USD. Hiệu quả kinh doanh giữa các mảng rất khác biệt, khiến một số nhà đầu tư áp mức chiết khấu tập đoàn lên cổ phiếu LVMH. Trong khi Hermès, chỉ có một thương hiệu duy nhất, được giao dịch ở mức P/E 50 lần thì LVMH chỉ khoảng 20 lần, theo dữ liệu của Bloomberg.

“Khi LVMH còn tăng trưởng mạnh, nhà đầu tư không quá bận tâm đến cấu trúc tập đoàn. Nhưng khi thời thế khó khăn, họ nhanh chóng hạ định giá với tập đoàn”, Ariane Hayate, nhà quản lý quỹ tại Edmond de Rothschild Asset Management – đơn vị đang nắm giữ cổ phiếu LVMH, nhận định. Bà cho rằng tập đoàn nên “xem xét lại danh mục”, thậm chí cân nhắc bán bớt một số thương hiệu.

Trong năm qua, LVMH đã bán các thương hiệu hoạt động kém như Off-White và Stella McCartney, và dự kiến sẽ tiếp tục rà soát, đặc biệt ở mảng rượu vang và rượu mạnh. Tập đoàn từng cân nhắc tách riêng chuỗi bán lẻ Sephora, theo những người am hiểu, thậm chí từng tính đến việc niêm yết LVMH tại Amsterdam vào năm 2021.

Mảng đồ uống có cồn Moët Hennessy cũng từng được xem là ứng viên tách ra riêng sau khi Diageo Plc, đơn vị sở hữu 34% cổ phần, đề xuất niêm yết vào năm 2023, nhưng Arnault đã bác bỏ ý tưởng này. Các vấn đề ngày càng lớn tại Moët Hennessy càng làm dấy lên nghi ngờ về mối quan hệ hợp tác khi CEO của đơn vị này đã bị thay thế, tập đoàn phải cắt giảm 13% nhân sự khi doanh số Champagne và Cognac lao dốc. Diageo từ chối bình luận về vấn đề này.

Một cửa hàng Sephora tại Trung Quốc. Ảnh: Na Bian/Bloomberg

Việc giữ lại Sephora, vốn “không phải là mảng cốt lõi” về lâu dài, có thể không hợp lý, trong khi Hennessy Cognac có thể được tái cấu trúc và sáp nhập với một đối thủ trước khi tách riêng, theo nhận định của chuyên gia phân tích Erwan Rambourg tại HSBC.

Mảng đồ uống có cồn và Dior, thương hiệu thời trang lớn thứ hai của LVMH, hiện là hai “hố đen” gây khó khăn cho 2 trong số 5 người con của Bernard Arnault.

Con gái lớn và cũng là con gái duy nhất của Arnault, Delphine, tiếp quản Dior từ năm 2023, nhưng thương hiệu này đã đánh mất phong độ dưới sự dẫn dắt của cô. Sau một thập kỷ làm việc tại Louis Vuitton, Delphine, 50 tuổi, được bổ nhiệm về Dior như một sự tin tưởng tuyệt đối từ cha mình, người từng khởi đầu hành trình xa xỉ với chính Dior từ những năm 1980. Tuy nhiên, sau nhiều năm tăng trưởng hai con số với các sản phẩm đình đám như túi Dior Book giá 2,750 Euro và những thiết kế được Rihanna, Jennifer Lawrence ưa chuộng, thương hiệu này gần đây đã tụt lại phía sau Louis Vuitton về doanh số. Một số chuyên gia nhận định nguyên nhân là do việc tăng giá sản phẩm quá mạnh.

Dior cũng vướng phải bê bối tại Ý vào năm ngoái khi một số nhà thầu phụ bị cáo buộc bóc lột lao động nhập cư trái phép để cắt giảm chi phí. Dù thương hiệu đã dàn xếp vụ việc vào tháng trước, hình ảnh vẫn bị ảnh hưởng không nhỏ.

Việc vực dậy Dior hiện chiếm 14% lợi nhuận tập đoàn, chỉ xếp sau Louis Vuitton với 55% theo ước tính của HSBC, là nhiệm vụ sống còn với LVMH. Để thúc đẩy tăng trưởng, tập đoàn vừa bổ nhiệm Jonathan Anderson làm giám đốc sáng tạo mới, phụ trách thiết kế nữ, nam và hàng may đo cao cấp. Tuy nhiên, bộ sưu tập nữ đầu tiên của Anderson, mảng quan trọng nhất về mặt thương mại, phải tới Tuần lễ thời trang Paris mùa thu này mới ra mắt, và sẽ còn lâu mới đến tay khách hàng, nên tác động thực sự vẫn còn ở phía trước.

Một cửa hàng Dior ở Seoul. Ảnh: Tina Hsu/Bloomberg

Mảng Moët Hennessy, đơn vị còn lại đang gặp khó, bị cuốn vào vòng xoáy lạm phát tại Mỹ, Cognac mất thị phần vào tay các đối thủ và các loại rượu tequila, Bourbon giá rẻ hơn. Đơn vị này cũng đang chịu tác động từ cuộc chiến thuế giữa Bắc Kinh và EU, khiến doanh số Cognac tại Trung Quốc lao dốc.

Tháng 2 vừa qua, CEO của Moët Hennessy bị thay thế bởi Jean-Jacques Guiony – cựu Giám đốc tài chính tập đoàn – cùng với Alexandre Arnault, con trai thứ ba 33 tuổi của ông Arnault. Alexandre vừa hoàn thành 4 năm tái định vị thương hiệu Tiffany tại New York – thương hiệu trang sức Mỹ mà LVMH mua lại năm 2021.

Bộ đôi Guiony – Alexandre Arnault có khởi đầu không thuận lợi khi trong một video gửi nhân viên (mà Bloomberg tiếp cận được) vào ngày 30/4 – một ngày trước Quốc tế Lao động tại Pháp – họ thông báo doanh số sụt giảm và buộc phải cắt giảm 1,200 việc làm.

Sự chậm lại của ngành xa xỉ cũng đặt ra những câu hỏi về việc đa dạng hóa sản phẩm tại thương hiệu chủ lực Louis Vuitton và việc xác định đúng đối tượng khách hàng mục tiêu. Theo HSBC, vấn đề này có thể bắt đầu ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ tập đoàn.

Bốn thương hiệu của LVMH tạo ra 80% lợi nhuận tập đoàn năm ngoái

Nguồn: Ước tính của HSBC về đóng góp của 4 thương hiệu vào lợi nhuận trước lãi vay và thuế năm 2024

Lưu ý: LVMH không công bố kết quả tài chính theo thương hiệu

Bên cạnh những thách thức về hoạt động kinh doanh, vấn đề kế nhiệm vẫn là vấn đề lớn nhất đối với LVMH. Dù đã ngoài 70 tuổi, Bernard Arnault vẫn chưa có dấu hiệu rời bỏ quyền lực, thậm chí tại đại hội cổ đông năm nay, ông còn được gia hạn giới hạn tuổi CEO từ 80 lên 85.

“Thời kỳ khó khăn càng khiến những nhà sáng lập, vốn xem công ty như con đẻ, làm việc cật lực hơn để vượt qua thử thách”, Giáo sư Raffi Amit của Trường Kinh doanh Wharton nhận định. “Không có lý do gì để nghĩ rằng chỉ vì ông ấy 76 tuổi mà điều này sẽ thay đổi”.

Khác với nhiều lãnh đạo các tập đoàn gia tộc khác, ông Arnault đã giữ được cả 5 người con (gồm Delphine, Antoine, Alexandre, Frédéric và Jean) cùng tham gia vào công việc kinh doanh, đồng thời khéo léo che giấu những bất đồng nội bộ. Tuy vậy, nhà đầu tư ngày càng quan tâm đến câu chuyện kế nhiệm, thậm chí đã xuất hiện khái niệm “chiết khấu quản trị” dành cho cổ phiếu LVMH.

“Quản trị tập đoàn đang trong giai đoạn chuyển tiếp, có quá nhiều người kế nhiệm”, Flavio Cereda, quản lý danh mục thương hiệu xa xỉ tại GAM UK Ltd., nhận định. “Ông ấy đang thử thách từng người một”.

Bianchi và Arnault tại họp báo công bố kết quả kinh doanh LVMH ở Paris tháng 1. Ảnh: Nathan Laine/Bloomberg

Năm ngoái, khi các con vẫn đang tích lũy kinh nghiệm, Arnault đã lựa chọn Stéphane Bianchi làm phó tướng. Ông Bianchi, từng là tư vấn viên tại Arthur Andersen, gần như dành trọn sự nghiệp để điều hành các công ty mỹ phẩm và thời trang do gia đình kiểm soát, với trọng tâm là đào tạo thế hệ kế nghiệp. Gia nhập LVMH từ năm 2018, ông đảm nhận quản lý mảng đồng hồ, bao gồm thương hiệu Tag Heuer, nơi ông làm việc sát cánh cùng Frédéric.

Bianchi, 60 tuổi, phát biểu tại đại hội cổ đông rằng LVMH đã có kế hoạch kế nhiệm trung hạn cũng như phương án dự phòng cho những “sự kiện đột ngột”. Tuy nhiên, khi chưa có người kế nhiệm rõ ràng, nhà đầu tư vẫn chưa thực sự yên tâm.

Hiện tại, LVMH vẫn nằm trong tay Arnault, người từng phát biểu nguyên tắc lãnh đạo tại hội trường Oxford Union năm 2016: “Một công ty, dù thành công đến đâu, vẫn phải được quản lý như thể có thể phá sản trong vòng 12 tháng”.

Quốc An (Theo Bloomberg)

FILI

– 19:00 21/06/2025