Lợi nhuận chưa rõ, rủi ro ngoại giao với Trung Quốc đã lộ diện

Tờ Bangkok Post ngày 29/10 đưa tin, Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan (FTI) cảnh báo rằng một thỏa thuận giữa Thái Lan với Mỹ về việc cùng nhau phát triển chuỗi cung ứng đất hiếm có thể dẫn đến nguy cơ làm căng thẳng quan hệ ngoại giao Thái Lan – Trung Quốc.

Vào ngày 26/10, trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN được tổ chức tại Kuala Lumpur (Malaysia), Thái Lan và Mỹ đã ký một biên bản ghi nhớ (MoU) về hợp tác nhằm “đa dạng hóa chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng toàn cầu” và thúc đẩy đầu tư.

Các nguyên tố đất hiếm vốn rất quan trọng đối với việc sản xuất các thiết bị công nghệ tiên tiến như điện thoại thông minh, xe điện và khí tài quân sự.

Theo Bangkok Post, mặc dù Bộ trưởng Tài chính Thái Lan Ekniti Nitithanprapas coi thỏa thuận này là một cách để tăng cường cơ hội đàm phán thuế quan của nước này với Mỹ, nhưng một số nhà phê bình cho rằng nó làm dấy lên lo ngại về tác động đến địa chính trị cũng như mối đe dọa đối với môi trường.

“Giống như nhiều người Thái, chúng tôi chưa bao giờ biết rằng thỏa thuận này được coi là một ưu tiên”, Kriengkrai Thiennukul – Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan (FTI) – nói.

Ông Kriengkrai cho biết bản thân lo ngại thỏa thuận này có thể kéo Thái Lan vào cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế Thái Lan khi nước này đang nỗ lực cân bằng mối quan hệ ngoại giao với hai cường quốc.

Theo Bangkok Post, việc ký kết thỏa thuận diễn ra trong bối cảnh Washington vẫn bất đồng với Bắc Kinh về các hạn chế xuất khẩu đất hiếm, gây ra căng thẳng thương mại do ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ phụ thuộc vào nam châm đất hiếm để chế tạo các hệ thống như máy bay phản lực F-35.

Thỏa thuận với Thái Lan có thể mở đường cho việc xuất khẩu nhiều khoáng sản quan trọng hơn để phục vụ các ngành công nghiệp quốc phòng, ô tô và công nghệ cao của Mỹ.

Thỏa thuận này được ký kết sau một thỏa thuận trị giá 8,5 tỷ USD mà Mỹ đã ký với Australia nhằm tăng nguồn cung đất hiếm và các khoáng sản quan trọng khác, được coi là một biện pháp đối phó với sự thống trị thị trường của Trung Quốc.

Trung Quốc hiện chiếm khoảng 80% khối lượng khai thác kim loại đất hiếm toàn cầu, và 90% khối lượng chế biến.

Kỹ năng chế biến

Cục trưởng Cục Công nghiệp Cơ bản và Mỏ Thái Lan Aditad Vasinonta cho biết Thái Lan rất có trình độ trong việc chế biến khoáng sản, chủ yếu do 3 công ty ở các tỉnh Phangnga, Samut Sakhon và Prachuap Khiri Khan của nước này điều hành.

Australia cũng gửi khoáng sản sang Thái Lan để chế biến trước khi xuất khẩu đi các nước thứ ba.

Theo số liệu của Ngân hàng Thế giới/Comtrade vào năm 2023, Thái Lan đã xuất khẩu 1.060 tấn scandium và yttrium đã qua chế biến, trị giá 2 triệu bảng Anh.

Về khoáng sản đất hiếm, ông Aditad cho biết Cục Công nghiệp Cơ bản và Mỏ Thái Lan đã cấp giấy phép cho 7 công ty thăm dò tại các tỉnh Tak, Kanchanaburi và Nakhon Si Thammarat, mặc dù nhiều giấy phép đã hết hạn.

“Các công ty này chưa xin giấy phép khai thác đất hiếm vì việc này không khả thi về mặt kinh tế”, ông nói.

Theo Bangkok Post, hai loại đất hiếm là monazite và xenotime trước đây từng được phát hiện ở các vùng phía bắc, phía tây và phía nam của Thái Lan.