Giấc mơ nhân ba hay ác mộng về không?

Cuộc chơi không dành cho “tay mơ”

Hơn 4 tháng trước, thị trường tiền mã hóa đã chứng kiến một trong những cú “sập” thê thảm, khi giá Mantra (OM) rơi từ mức 5,68 USD/1 token xuống còn 1,37 USD chỉ trong vài giờ đồng hồ. Chưa dừng lại, giá trị của token này tiếp tục “chia không ngừng nghỉ”, đến cuối tháng tư, giá OM rớt xuống còn khoảng 0,45 USD/token và đến thời điểm này đang được giao dịch ở mức 0,23 USD. Như vậy, so với thời điểm “lên đỉnh” vào tháng 2/2025 (có mức giá là 9,1 USD/token), đến nay, giá OM đã mất khoảng 40 lần. “Cú sập này khiến nhiều người chơi trong nước gần như mất trắng tài sản”, Hòa – một người chơi lâu năm trên thị trường tiền mã hóa cho biết.

Xa hơn, vào tháng 5/2022, một vụ “thảm sát” khủng khiếp đối với các nhà đầu tư cũng đã xảy ra – khi đồng tiền số Luna “rơi thẳng đứng” từ mức hơn 80 USD/1 token xuống gần như bằng 0 chỉ trong vài ngày. Đồng thời, UST – stablecoin (tiền số định giá) được coi là “chị em” của Luna cũng lao dốc, khiến toàn bộ hệ sinh thái Terra sụp đổ, gây thiệt hại ước tính lên tới 40 tỷ USD. Ở thời điểm đó, cộng đồng tiền mã hóa thế giới, trong đó có Việt Nam đã trải qua thời khắc hỗn loạn, với những cú “choáng váng” không ngừng nghỉ.

Dũng Nguyễn – một nhà đầu tư sống ở Hà Nội kể, do không tìm hiểu kỹ càng thông tin nên khi thấy giá Luna chia 10, tức là rơi xuống còn ở mức 8 USD, anh quyết định đầu tư vào đó 200 triệu với hy vọng “giá sẽ hồi phục sau cú rớt thảm” – vốn thường thấy trên thị trường này. Tuy nhiên, ít ai ngờ giá Luna không những không phục hồi mà lại tiếp lao dốc không phanh, xuống 1 USD, rồi xuống tiếp dưới 1 USD. Kết quả số tiền 200 triệu của Dũng đầu tư vào đồng tiền Lunaan gần như mất trắng.

Theo các chuyên gia, việc tài sản mã hóa được công nhân tại Việt Nam, đặc biệt là việc nghiên cứu cho phép thí điểm mở sàn giao dịch rất có thể sẽ “kích hoạt” “làn sóng” F0 mới (người chơi mới). “Trước đây do lo ngại về tính pháp lý, rủi ro trong giao dịch nên rất nhiều người chưa tham gia. Nhưng tới đây, khi hành lang pháp lý được khơi thông, lại có sàn giao dịch trong nước bảo đảm, khả năng cao sẽ xuất hiện thêm nhiều người chơi mới trên thị trường tiền mã hóa”, Sơn Thùy, một người khá am hiểu về thị trường tiền mã hóa nhận định.

Khác với thị trường chứng khoán, theo Thùy, tài sản mã hóa có mức biến động cao, giao dịch 24/24 giờ nên việc nhân đôi, nhân ba hoặc chia đôi, chia ba tài sản đôi khi chỉ tính bằng phút. “Với mức biến động lớn như vậy, nên ranh giới giữa giấc mơ nhân đôi tài sản và ác mộng tài sản bị chia ba khi tham gia vào giao dịch tài sản mã hóa cực kỳ mong manh. Đây không phải là cuộc chơi dành cho những tay mơ”, Thùy nói.

“Bẫy lòng tham” và những cú lừa đảo

Không chỉ phải đối diện với những “cú rớt giá không điểm dừng”, những “tay mơ” trên thị trường tài sản mã hóa còn phải đối diện với vô vàn các trò lừa đảo trên thị trường này. Hình thức lừa đảo phổ biến là các đối tượng phát hành token, quảng bá rầm rộ để thu hút nhà đầu tư. Khi đã gom được đủ tiền, nhóm sáng lập bán hết token, rút thanh khoản và… biến mất. Điều này có thể thấy qua hàng loạt các vụ án được cơ quan công an phát hiện thời gian qua. Trong đó, gần đây nhất, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Hưng Yên vừa triệt phá đường dây lừa đảo tiền ảo quy mô hơn 2.600 tỷ đồng, bắt giữ 9 đối tượng liên quan. Các đối tượng đã sử dụng công nghệ cao để chiếm đoạt tài sản của bị hại thông qua hình thức đầu tư tiền ảo (USDT) trên sàn BO giả mạo có tên “Toptrade1”, do Nguyễn Duy Thoại (sinh năm 1995, trú tại phường Phù Liễn, TP Hải Phòng) cầm đầu. Trong vụ án này, các đối tượng đã sử dụng hình ảnh giả mạo về tài sản lớn, tạo các tài khoản ảo để nhắn tin qua lại nhằm tạo hiệu ứng FOMO, dụ người chơi nạp tiền vào sàn cho đến khi bị hại mất khả năng tài chính thì chặn liên hệ.

Theo thống kê từ Chainalysis, chỉ tính riêng từ năm 2020 đến tháng 2/2025, thế giới đã ghi nhận 657 vụ tấn công vào hệ thống blockchain, gây thiệt hại lên tới 12,8 tỷ USD. Riêng 6 tháng đầu năm 2025 đã chứng kiến mức thiệt hại 2,17 tỷ USD, vượt qua cả năm 2024. Vụ tấn công Bybit (1,5 tỷ USD) trở thành vụ hack lớn nhất lịch sử blockchain, trong khi các vụ tấn công ví cá nhân chiếm tới 23,35% tổng thiệt hại. Một vụ tấn công nổi bật liên quan đến các nền tảng có nguồn gốc từ Việt Nam như Sky Mavis (Ronin) năm 2022 gây thiệt hại hơn 600 triệu USD hay KyberSwap năm 2023 ước tính thiệt hại lên tới khoảng 50 triệu USD là lời cảnh báo rõ ràng về tính cấp thiết của việc đảm bảo an ninh cho các nền tảng blockchain trong nước.

Tại diễn đàn An ninh blockchain GM 2025, Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia cho biết, Luật Công nghiệp công nghệ số dự kiến có hiệu lực vào ngày 1/1/2026 có đề cập đến nội dung tài sản số. Bên cạnh tạo ra động lực để phát triển kinh tế, đầu tư cũng có nhiều nguy cơ thách thức đặt ra từ tài sản số. Theo ông Chính cho biết, các vụ tấn công vào các hợp đồng thông minh, ví điện tử, cầu nối blockchain thời gian qua đã gây thiệt hại hàng tỷ USD trên toàn cầu. Trong đó có những nền tảng và người dùng đến từ Việt Nam cũng chưa được pháp luật Việt Nam bảo vệ. Bên cạnh đó, các tổ chức tội phạm lợi dụng tính phi tập trung và ẩn danh để rửa tiền, huy động vốn bất hợp pháp, phát hành những token lừa đảo.

Ngoài ra, Trung tướng Nguyễn Minh Chính cũng cho biết, nhiều dự án núp bóng công nghệ nhưng thực chất là mô hình đa cấp lôi kéo người dùng thiếu hiểu biết kỹ thuật, gây tổn hại nghiêm trọng về tài chính và niềm tin xã hội. “Blockchain là một công nghệ có sức đột phá nhưng nếu không đi cùng sự kiểm soát rủi ro, tuân thủ pháp lý và đảm bảo an toàn cho người dùng thì sự đột phá ấy sẽ trở thành lỗ hổng cho tội phạm công nghệ cao, gây mất ổn định thị trường và làm xói mòn niềm tin của xã hội”, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia cảnh báo.