Giá thép thế giới nóng lên từng ngày, vì sao cổ phiếu thép chững lại?

Theo dữ liệu từ tradingeconomics.com, giá thép thanh vằn tại thị trường Trung Quốc tiếp tục đà tăng lên trên 4.200 CNY/tấn, cao hơn 22% so với đáy hồi cuối tháng 10/2022. Giá HRC còn tăng mạnh hơn với 41% kể từ đáy hồi trung tuần tháng 12, lên trên 930 USD/tấn, là mức giá cao nhất của cả 2 mặt hàng này trong gần 8 tháng kể từ đầu tháng 7 năm ngoái. Yếu tố thúc đẩy đà tăng của mặt hàng này đến từ nhu cầu mạnh mẽ của nước tiêu thụ thép hàng đầu là Trung Quốc.

Đây là một tín hiệu đáng mừng đối với các doanh nghiệp thép và có thể là yếu tố quan trọng khiến ban lãnh đạo Hòa Phát tỏ ra lạc quan với tình hình hiện nay.

“Ngành thép đã trải qua giai đoạn khó khăn nhất và đang trên đà hồi phục. Chúng tôi đang theo dõi sát diễn biến thị trường để điều chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh một cách linh hoạt” – Hòa Phát cho biết.

Trong một báo cáo mới đây, SSI Research cho biết Hòa Phát đang xem xét khởi động lại 3 lò cao còn lại trong nửa đầu năm 2023. Trước đó, theo nguồn tin từ công ty tư vấn Kallanish Commodities Ltd., từ ngày 27/12/2022, tập đoàn này đã bắt đầu khởi động lại một lò cao ở Hải Dương và nâng công suất thép thanh thêm 700.000 tấn/năm. Lò cao này sẽ mất 7 ngày để bắt đầu sản xuất phôi.

Trước những tín hiệu tích cực, nhóm cổ phiếu thép trên thị trường cũng sớm tạo đáy từ giữa tháng 11 và hồi phục mạnh mẽ. Sau khoảng hơn 2 tháng, phần lớn cổ phiếu nhóm thép đều đã tăng hàng chục % trong đó những cái tên như HPG, HSG, NKG, POM còn tăng trên/dưới 50%. Tuy nhiên, đà tăng đã chững lại rõ rệt thời gian gần đây.

Áp lực chốt lời khó tránh khỏi sau giai đoạn tăng mạnh đã phần nào kìm chân các cổ phiếu thép. Bên cạnh đó, định giá không còn quá hấp dẫn như giai đoạn xuống đáy trước đó cũng ảnh hưởng đến khả năng hút tiền của nhóm thép. Điển hình như HPG, P/B đã tăng từ mức thấp kỷ lục dưới 1 lên 1,3 lần. Kéo theo đó, một trong những động lực đẩy cổ phiếu này hồi nhanh tại vùng đáy là khối ngoại cũng đã mua ròng chậm lại.

Thêm nữa, mức độ hưởng lợi từ xu hướng tăng của giá thép đối với các doanh nghiệp thép cũng cần phải đánh giá lại bởi lượng tồn kho thấp vào cuối năm ngoái. Sau khi đẩy lượng tồn kho lên mức kỷ lục vào cuối quý 2/2022, các doanh nghiệp thép đã đồng loạt giảm mạnh tích trữ trong 2 quý liên tiếp sau đó. Theo thống kê, tồn kho toàn ngành thép tại thời điểm cuối năm 2022 ước tính giảm khoảng 45.000 tỷ so với đỉnh, xuống còn khoảng 66.000 tỷ đồng, thấp nhất trong vòng 7 quý trở lại đây.

Mặt khác, giá các loại nguyên liệu để sản xuất thép như quặng sắt, than cốc cũng đều tăng mạnh thời gian qua. Giá quặng 62% Fe đã tăng đến hơn 56% kể từ đáy, đạt gần 125 USD/tấn, cao nhất kể từ đầu tháng 7/2022. Giá than cốc, theo coalmint.com, cũng đã tăng 39% so với trung tuần tháng 11/2022, lên mức 342 USD/tấn do việc khai thác than cốc tại Úc bị ảnh hưởng bởi lũ lụt, khiến thời gian xuất khẩu sang các thị trường Mỹ và EU bị lùi lại.

Việc giá các loại nguyên liệu tăng nhanh hơn giá thép đã ảnh hưởng đáng kể đến biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp thép. Theo KBSV, từ đầu năm đến nay, giá bán thép tăng 6% nhưng không giúp Hòa Phát cải thiện biên lãi gộp, thậm chí còn suy giảm.

KBSV dự phóng sản lượng tiêu thụ của HPG trong quý 1/2023 sẽ đạt 1,45 triệu tấn, giảm 42% so với cùng kỳ. Doanh thu dự phóng giảm 44% so với cùng kỳ, còn 24.588 tỷ đồng. Biên lợi nhuận thấp, đạt 3% so với 23% cùng kỳ năm trước. CTCK này dự báo Hòa Phát chưa thể thoát cảnh thua lỗ với lợi nhuận sau thuế dự phóng âm 130 tỷ đồng, giảm 102% so với cùng kỳ.

Tương tự, VDSC cho biết gần như tất cả các nhà sản xuất tại Việt Nam đều gặp khó trong hoạt động mua nguyên liệu và chính sách tồn kho trong khoảng 2 quý vừa rồi do giá quốc tế biến động mạnh, khó lường. Đáng chú ý, CTCK này còn cho rằng Hoa Sen Group còn gặp khó gấp đôi so với các doanh nghiệp cùng ngành do hoạt động ở cả hai phân khúc sản xuất và bán lẻ.

Hoa Sen Group trong tài liệu họp ĐHĐCĐ thường niên 2023 mới công bố cũng tỏ ra rất thận trọng. Ban lãnh đạo công ty nhận định, xuất khẩu thép 2023 vẫn tiềm ẩn nhiều bất ổn, khó lường trong bối cảnh ngày càng nhiều thách thức về cạnh tranh và rào cản thương mại. Bên cạnh đó, cạnh tranh gay gắt tại thị trường nội địa, các chính sách thắt chặt tiền tệ, tăng lãi suất, tỷ giá leo thang có thể ảnh hưởng tiêu cực tới nhu cầu và hoạt động sản xuất kinh doanh các doanh nghiệp trong ngành.

Đây không chỉ là khó khăn của riêng Hoa Sen Group mà còn của toàn ngành thép. Ngoài ra, thị trường bất động sản được dự báo sẽ còn trầm lắng và tiến độ giải ngân đầu tư công vẫn còn là dấu hỏi lớn có thể sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu thép xây dựng trong nước. Trong khi đó, tác động của việc Trung Quốc mở cửa trở lại đối với khối lượng xuất khẩu có thể không đáng kể do giá thép trung bình của Việt Nam vẫn cao hơn so với giá thép Trung Quốc.