“Gã khổng lồ” châu Âu “trượt chân”, bị gán cái mác không nước nào muốn nhận

Nhưng thật không may cho Berlin, cái mác này đang quay trở lại.

Lạm phát tăng cao và sản lượng giảm hoặc trì trệ trong 3 quý liên tiếp đã khiến nền kinh tế lớn nhất châu Âu rơi vào tình trạng suy thoái.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF dự đoán nước này sẽ là nền kinh tế tiên tiến duy nhất sẽ suy thoái trong năm nay, với mức giảm dự báo là 0,3% so với mức tăng trung bình 0,9% của 20 quốc gia sử dụng đồng euro, bao gồm cả Đức.

Ông Stefan Kooths, Giám đốc nghiên cứu tại Viện Kinh tế Thế giới Kiehl, nhận định nước Đức đang phải gánh chịu “một loạt các vấn đề riêng lẻ” chứ không phải một vấn đề lớn.

Theo ông, một số trong số đó chỉ là tạm thời như xuất khẩu của Đức giảm do nhu cầu của các nước đối tác giảm, trong khi những vấn đề khác mang tính cấu trúc như dân số già đi nhanh chóng và thuế suất doanh nghiệp cao.

Tình hình này đã khiến Đức một lần nữa bị gọi là “kẻ ốm yếu của châu Âu”. 

Lạm phát mạnh

Lạm phát ở Đức đang nóng hơn hầu hết các nước láng giềng châu Âu. Giá tiêu dùng đã tăng 6,2% trong tháng 7 so với cùng kỳ, cao hơn nhiều so với mức trung bình 5,3% trên toàn khu vực đồng euro.

Theo ông Thomas Obst, nhà kinh tế cấp cao tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Cologne, lạm phát “ít co dãn” (Sticky Inflation) đang làm xói mòn sức mua của người Đức.

Ông Obst nói với CNN rằng, chi tiêu cá nhân và công cộng giảm là nguyên nhân chính dẫn đến suy thoái kinh tế bằng chứng là Đức ghi nhận mức sản lượng đã sụt giảm trong hai quý liên tiếp vào mùa đông năm ngoái.

Ngân hàng Trung ương châu Âu đã tăng lãi suất chính lên mức cao lịch sử 3,75% để giúp kiềm chế giá cả tăng cao. Tuy nhiên, chi phí vay cao hơn đã ảnh hưởng nặng nề đến lĩnh vực xây dựng nhà ở của Đức: Hơn 40% công ty xây dựng cho biết họ nhận được rất ít đơn đặt hàng.

Lĩnh vực công nghiệp rộng hơn, bao gồm các nhà sản xuất nổi tiếng của Đức như Volkswagen và Siemens, cũng bị ảnh hưởng. Ước tính, trong tháng 6 vừa qua, sản lượng công nghiệp Đức giảm 1,7% so với cùng kỳ.

Theo dữ liệu từ S&P Global công bố hôm 23/8 cho thấy, hoạt động kinh doanh của Đức, bao gồm cả dịch vụ và sản xuất, đã giảm trong tháng 8 với tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 5/2020, khi nước này mới bắt đầu dần dần dỡ bỏ các hạn chế nghiêm ngặt do đại dịch.

Carsten Brzeski, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu kinh tế vĩ mô toàn cầu tại ING, nói: “Sổ đặt hàng công nghiệp của Đức đã trống rỗng trong 12 tháng qua. Xuất khẩu của Đức sang Trung Quốc cũng rất chậm chạp, thấp hơn nhiều so với trước đại dịch”.

Chấm đen và điểm sáng

Theo ông Brzeski, nguyên nhân khiến Đức rơi vào tình cảnh hiện này là do nước này không thực hiện bất kỳ cải cách kinh tế nào trong 10 năm qua”. “Đức đã tụt lại phía sau ở tất cả các bảng xếp hạng quốc tế về số hóa, cơ sở hạ tầng, khả năng cạnh tranh quốc tế…”

Một vấn đề khác ảnh hưởng nghiêm trọng đến các nhà sản xuất tiêu thụ nhiều năng lượng: Đó là giá khí đốt tự nhiên. Giá xăng ở châu Âu tăng vọt lên mức cao nhất lịch sử vào mùa hè năm ngoái. 

Theo chuyên gia Obst, cú sốc về giá năng lượng đã tác động đặc biệt nặng nề đến một quốc gia công nghiệp hóa cao như Đức.

Mặc dù đã vượt qua cuộc khủng hoảng năng lượng năm ngoái tốt hơn nhiều so với mong đợi nhưng Đức vẫn dễ bị tổn thương trước những cú sốc về nguồn cung khí đốt tự nhiên. Điều đó một phần là do Đức đã ngừng hoàn toàn hoạt động sản xuất điện hạt nhân, khiến nước này có ít nguồn năng lượng thay thế hơn so với các nước láng giềng như Pháp.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, kinh tế Đức vẫn xuất hiện nhiều điểm sáng.

Holger Schmieding, nhà kinh tế học lần đầu tiên gọi Đức là “kẻ ốm yếu của châu Âu” vào năm 1998, cho hay hiện nay Đức nắm giữ kỷ lục về cơ hội việc làm và nền tài chính công mạnh mẽ, dễ dàng điều chỉnh trước các cú sốc kinh tế.

Đức cũng cho thấy họ có thể hành động nhanh chóng: Năm ngoái, nước này đã phê duyệt và xây dựng một trạm LNG trong vài tháng để  phá vỡ sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga.