Bước ngoặt xanh cho Thủ đô

Công trình đó chính là Nhà máy điện rác Sóc Sơn.

Ngày 13/10, tại Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn (huyện Sóc Sơn, Hà Nội), UBND TP Hà Nội chính thức khánh thành Nhà máy điện rác Sóc Sơn. Đây được xem là bước ngoặt trong công tác quản lý và xử lý rác thải rắn sinh hoạt của Thủ đô.

Với tổng mức đầu tư hơn 7.500 tỷ đồng, dự án do Công ty Cổ phần Năng lượng Môi trường Thiên Ý Hà Nội làm chủ đầu tư, xây dựng trên diện tích gần 17,5 ha. Nhà máy khởi công từ năm 2019, trong bối cảnh dịch COVID-19 nhưng vẫn hoàn thành thần tốc, hòa lưới điện quốc gia từ tháng 7/2022.

Quy mô và công nghệ hiện đại hàng đầu châu Á

Nhà máy điện rác Sóc Sơn được thiết kế với 5 lò đốt rác và 3 tổ máy phát điện, vận hành theo ba giai đoạn. Khi hoàn thiện, công suất xử lý đạt 4.000–5.000 tấn rác mỗi ngày, tương đương 70% lượng rác phát sinh toàn Hà Nội, với sản lượng điện tối đa 90 MW, đủ cung cấp cho khoảng 150.000 hộ dân/ngày.

Điểm đặc biệt của nhà máy là đốt rác không cần phân loại tại nguồn. Toàn bộ quy trình từ tiếp nhận, lưu trữ, đảo trộn, đốt, xử lý khí thải và nước rỉ rác được giám sát tự động, đáp ứng tiêu chuẩn môi trường của Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU 2010). Hệ thống xử lý tro xỉ và khí thải được thiết kế khép kín, hạn chế tối đa phát tán bụi, mùi và các chất độc hại ra môi trường.

Từ khi vận hành thử đến nay, nhà máy đã xử lý hơn 1,2 triệu tấn rác sinh hoạt và khoảng 245.000 m³ nước rỉ rác, góp phần giảm áp lực đáng kể cho hai bãi chôn lấp lớn là Nam Sơn và Xuân Sơn, vốn nhiều năm quá tải và tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm nghiêm trọng.

Giảm chôn lấp, tăng năng lượng sạch

Hà Nội hiện phát sinh trung bình 6.500 -7.000 tấn rác/ngày, trong đó phần lớn vẫn được xử lý bằng chôn lấp. Việc nhà máy Sóc Sơn đi vào hoạt động đã giúp giảm mạnh khối lượng rác phải chôn, tiết kiệm hàng chục hecta đất mỗi năm một nguồn tài nguyên vốn phải mất hàng trăm năm mới tái sử dụng được.

Không chỉ xử lý rác, dự án còn mang ý nghĩa năng lượng khi biến rác thải thành điện năng, đóng góp vào hệ thống điện quốc gia, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Đồng thời, tro bay – sản phẩm phụ của quá trình đốt – đang được nghiên cứu tái chế thành vật liệu xây dựng, góp phần hoàn thiện mô hình kinh tế tuần hoàn xanh mà Hà Nội hướng tới.

Hà Nội sẽ đẩy nhanh giai đoạn 2 của dự án tăng công suất xử lý, đồng thời phối hợp xử lý khoảng 1 triệu tấn rác cũ đang chôn lấp tại khu Nam Sơn trong 5–7 năm tới. Kế hoạch này hướng đến mục tiêu xóa bỏ hoàn toàn việc chôn lấp rác sinh hoạt vào năm 2030, biến các bãi rác cũ thành công viên và không gian sinh thái phục vụ cộng đồng.

Cùng với đó, Công ty Thiên Ý Hà Nội đã đề xuất bổ sung thêm 2 lò đốt mới (công suất 800 tấn/ngày/lò), nâng tổng số lên 7 lò đốt mà không mở rộng diện tích nhà máy, giúp xử lý lượng rác tồn lưu và phòng ngừa tái ô nhiễm.

Nhà máy điện rác Sóc Sơn không chỉ là biểu tượng cho mô hình “biến rác thành tài nguyên”, mà còn là điểm đến giáo dục môi trường. Lãnh đạo thành phố dự kiến tổ chức các chuyến tham quan cho học sinh và người dân để nâng cao ý thức phân loại, giảm thiểu rác thải.