[Longform] Cách Apollo, George Soros phát hiện dấu hiệu bất thường trước khi First Brands sụp đổ

Cách Apollo, George Soros phát hiện dấu hiệu bất thường trước khi First Brands sụp đổ

Nhiều năm trước khi First Brands sụp đổ và gây thiệt hại nặng cho hàng loạt tổ chức lớn ở Phố Wall, ít ai biết rằng Apollo Global Management từng trải qua một cú vấp với một nhà cung cấp linh kiện ô tô nhỏ hơn.

Năm 2019, Apollo chịu lỗ từ sự sụp đổ của Vari-Form – nhà sản xuất khung gầm và thanh nóc ô tô. Các quỹ tín dụng tư nhân của Apollo đã cho Vari-Form vay hơn 130 triệu USD.

Tuy nhiên, thay vì chấp nhận khoản lỗ và bỏ qua, trải nghiệm này đã mở ra một hướng giao dịch mới cho công ty quản lý tài sản 840 tỷ USD. Năm ngoái, Apollo bắt đầu bán khống khoản nợ của một doanh nghiệp lớn hơn do Patrick James – chủ sở hữu duy nhất của Vari-Form – kiểm soát: First Brands.

Không chỉ Apollo, nhiều tổ chức khác – trong đó có công ty văn phòng gia đình của nhà đầu tư George Soros – cũng nhận ra những dấu hiệu bất thường trong đế chế của Patrick James và tránh được thiệt hại bằng cách từ chối cho vay hoặc giảm bớt các giao dịch liên quan tới công ty này.

Hiện ông James đang đối mặt với cáo buộc gian lận và biển thủ – điều ông phủ nhận – trong khi khoản nợ 12 tỷ USD của First Brands có thể sẽ bị ghi giảm mạnh trong quá trình phá sản.

Một số chủ nợ của First Brands khẳng định vụ sụp đổ xảy ra “không hề có dấu hiệu cảnh báo”. Brian Friedman, Chủ tịch ngân hàng Jefferies – đối tác lâu năm của First Brands – từng nói với nhà đầu tư rằng “gian lận thường rất khó phát hiện”. Tuy nhiên, thực tế cho thấy những chủ nợ chịu khó tìm hiểu kỹ đã tránh được thảm họa.

Donald Clarke, Chuyên gia thẩm định các khoản vay có tài sản bảo đảm, cho rằng các vấn đề tài chính nghiêm trọng của First Brands “thật ra rất rõ ràng”. Công ty của ông – Asset Based Lending Consultants – đã tiến hành thẩm định First Brands năm 2022 cho một tổ chức đang cân nhắc khoản vay 200 triệu USD.

Theo ông Clarke, dấu hiệu cảnh báo đầu tiên xuất hiện khi First Brands từ chối cho ông tiếp cận một kho hàng để kiểm tra tài sản bảo đảm. “Họ nói: ‘Ông sẽ không vào được kho’”, ông Clarke kể lại. “Thật sao? Chúng tôi chuẩn bị xem xét khoản vay 200 triệu USD mà lại không được tận mắt kiểm tra hàng tồn kho? Anh đùa tôi à?”.

Việc này buộc ông Clarke phải thẩm định dựa trên các báo cáo tài chính. Sau đó, ông nhanh chóng nhận thấy công ty liên tục chậm thanh toán cho nhà cung cấp, khiến nhiều đối tác thu hẹp hạn mức tín dụng và yêu cầu trả ngay, trả trước hoặc sử dụng thư tín dụng. Các khoản phải trả vì thế phình to. Mỗi lần nhóm của ông tìm cách liên hệ First Brands để làm rõ, cuộc trao đổi lại liên tục bị trì hoãn

Clarke còn thấy khó hiểu khi First Brands đi vay 200 triệu USD trong khi công ty báo cáo đang nắm giữ lượng tiền mặt hơn 800 triệu USD. Báo cáo kiểm toán năm 2021 ghi nhận doanh thu 2.6 tỷ USD và lợi nhuận 53 triệu USD.

“Nếu anh đã có đủ tiền mặt và tạo ra dòng tiền như vậy, tại sao lại cần khoản vay này?”, ông Clarke đặt câu hỏi, cho rằng công ty giống “một chú hổ giấy”. Dựa trên đánh giá này, khách hàng của ông đã quyết định từ chối cho vay.

Ngân hàng lâu năm của First Brands, Jefferies, cho biết họ đã bị nhà sản xuất linh kiện ô tô này lừa đảo © Michael Nagle/Bloomberg

Một số chủ nợ khác cũng thấy khó hiểu khi First Brands sẵn sàng trả lãi suất cao bất chấp lượng tiền mặt dồi dào, trong khi biên lợi nhuận công bố lại vượt xa các đối thủ.

Một quản lý cấp cao tại một công ty đầu tư lớn của Mỹ nói với Financial Times rằng khi nhóm của họ gặp James vào năm ngoái để chất vấn những điểm bất thường này, họ bất ngờ khi thấy trụ sở First Brands chỉ nằm gọn trong một tầng của tòa nhà văn phòng ở Cleveland – “một điều khá lạ với một công ty có doanh thu 5 tỷ USD”.

Người quản lý cho biết James tỏ ra “rất hiểu biết” về việc cắt giảm chi phí vận hành, nhưng đưa ra câu trả lời khá “mơ hồ” khi được hỏi vì sao công ty phải trả lãi suất cao. Những giải thích liên quan đến lượng tiền mặt lớn cũng không thuyết phục. Công ty này từng là một trong những chủ nợ lớn nhất của First Brands, nhưng đã bán toàn bộ khoản nợ chỉ trong vài tháng sau cuộc gặp. Người quản lý còn lo ngại “đã âm vốn chủ sở hữu” trong một doanh nghiệp “phụ thuộc vào việc liên tục thâu tóm công ty mới”.

Falcon Group, công ty quản lý hàng tồn kho có trụ sở tại London, đã gặp First Brands năm 2022 và trao đổi vài lần về khả năng cung cấp khoản vay khoảng 200 triệu USD.

Nhà sáng lập Kamel Alzarka cho biết dấu hiệu cảnh báo đầu tiên là việc First Brands đề nghị mức phí trên 10% cho khoản vay dựa trên hàng tồn kho, trong khi Falcon thường chỉ mong 5-8%. Cấu trúc giao dịch cũng khác thường. Trong mô hình tài trợ hàng tồn kho thông thường, bên cho vay sẽ mua hàng số lượng lớn, giữ trên bảng cân đối và cấp phát “đúng thời điểm” khi khách hàng cần. Nhưng First Brands lại đề xuất bán lượng hàng tồn kho hiện có cho Falcon rồi mua lại – một dạng giao dịch “repo” – và muốn thực hiện thật nhanh.

Falcon đánh giá rủi ro quá cao, họ tự hỏi tại sao First Brands lại vội vã và chấp nhận mức phí sao đến thế.

“Thật bất thường”, Alzarka nói, “và chúng tôi không hiểu tại sao họ lại tìm đến chúng tôi”. Ông kết luận: “Chúng tôi rất mừng vì không làm thương vụ này. Có thể bạn làm 9 thương vụ thành công, nhưng chỉ cần 1 thương vụ kiểu First Brands là mất trắng”.

Soros Fund Management – văn phòng gia đình quản lý 25 tỷ USD của tỷ phú George Soros – từng giao dịch mua bán các hóa đơn khách hàng của First Brands giai đoạn 2019-2023, theo nguồn tin thân cận. Họ thoái hết vị thế vào năm 2023 do lo ngại về đội ngũ quản lý và thu được lợi nhuận.

Với Apollo, cú sụp đổ của Vari-Form trở thành bài học giúp họ hình dung rõ hơn các cáo buộc sai phạm tài chính liên quan đến James. Một số vụ kiện cáo buộc công ty không thực hiện nghĩa vụ trả trợ cấp thôi việc cho nhân viên hoặc không chuyển khoản hoàn thuế cho chủ sở hữu cũ. Vụ kiện về trợ cấp thôi việc sau đó bị bác bỏ, trong khi vụ kiện hoàn thuế không được phản hồi.

First Brands bắt đầu với tên Crowne Group tại Ohio, trước khi mua lại Trico, nổi tiếng với sản phẩm cần gạt nước kính chắn gió © George Frey/Bloomberg

Luận điểm của Apollo còn được củng cố bởi nhiều vụ kiện công khai khác liên quan đến sự sụp đổ của các doanh nghiệp từng do ông James điều hành. Nhiều chủ nợ cáo buộc ông gian lận, như làm sai lệch hóa đơn khách hàng và hàng tồn kho thế chấp. Ông James phủ nhận tất cả cáo buộc, và các vụ kiện đều được dàn xếp ngoài tòa. Người phát ngôn của ông từng khẳng định rằng “mọi cáo buộc về hành vi sai trái của ông James đều hoàn toàn sai”.

Ngày 12/11, một thẩm phán phá sản Mỹ đã hủy lệnh phong tỏa tài sản cá nhân của James – biện pháp mà First Brands cho là cần thiết để ngăn “nguy cơ tẩu tán tài sản”.

Bộ phận sản phẩm cấu trúc Atlas của Apollo – mua lại từ Credit Suisse năm 2023 trước khi ngân hàng được giải cứu – cũng từng cung cấp tài trợ liên quan đến First Brands trước khi Apollo tiếp quản, theo nguồn tin thân cận.

Ngoài các tổ chức đầu tư, một số lãnh đạo ngân hàng cũng công khai cho biết họ từ chối cho First Brands vay. Tim Spence, CEO Fifth Third Bank – ngân hàng khu vực tại Ohio, nơi đặt trụ sở của First Brands – nói rằng nhà băng đã ngừng cho công ty vay vài năm trước, sau khi “phát hiện một số vấn đề trong quá trình rà soát tài sản bảo đảm”.

Ông cho biết hiện ngân hàng chỉ còn dư nợ 51.000 USD, được bảo đảm bằng một xe nâng và một chiếc máy in. Ông đùa rằng khi phát hiện máy in không có bánh xe, ông đã quyết định: “Nếu cần, chúng tôi sẽ dùng xe nâng để mang cái máy in đó ra”.

Vũ Hạo (Theo FT)

FILI

– 10:16 15/11/2025