Thị trường xe điện Mỹ sẽ ra sao khi ưu đãi thuế bị xóa bỏ?

Thị trường xe điện Mỹ sẽ ra sao khi ưu đãi thuế bị xóa bỏ?

Doanh số xe điện tại Mỹ được dự báo sẽ giảm so với các kỳ vọng trước đây, nhưng thị trường không rơi vào trạng thái lao dốc nhờ sự xuất hiện của nhiều mẫu xe mới cùng các chương trình ưu đãi hấp dẫn từ các bang và đại lý.

Trong một sự kiện tại Nhà Trắng hồi tháng 3, Tổng thống Donald Trump xuất hiện bên một chiếc Tesla – Ảnh: Samuel Corum/Sipa

Theo dự báo, kế hoạch của chính quyền Trump nhằm loại bỏ các ưu đãi thuế liên bang cho xe điện sẽ tạo ra lực cản lớn đối với sự phát triển của phương tiện chạy pin tại Mỹ, song chưa đủ để chặn đứng hoàn toàn đà tăng trưởng của thị trường này.

Hôm 03/07, các nghị sĩ Cộng hòa tại Hạ viện đã trình lên Tổng thống Trump dự luật loại bỏ khoản tín dụng thuế lên tới 7,500 USD dành cho người mua xe điện, vốn là một phần trong Đạo luật Giảm Lạm Phát 2022.

Phía Nhà Trắng nhận định sáng kiến của cựu Tổng thống Joe Biden “hứa nhiều nhưng không mang lại kết quả thực chất”. Dù vậy, các ưu đãi thuế này đã góp phần thúc đẩy thị trường xe điện Mỹ phát triển mạnh mẽ và trở nên dễ tiếp cận hơn nhiều so với thời điểm trước khi các khoản hoàn thuế được áp dụng cách đây hai năm rưỡi. Việc bãi bỏ các chính sách này, cùng với hàng loạt biện pháp hạn chế xe điện khác mà chính quyền Trump đã và đang triển khai, được dự báo sẽ tác động tiêu cực đáng kể đến doanh số bán xe điện.

Doanh số xe điện giảm nhiệt dưới thời Trump

Một báo cáo mới đây của BloombergNEF cho biết, tỷ lệ xe điện tại Mỹ sẽ tụt hậu so với mức trung bình toàn cầu cho đến năm 2040, đồng thời khiến Mỹ rời khỏi nhóm 3 thị trường xe điện lớn nhất thế giới. Trước đó, phiên bản báo cáo năm ngoái từng dự báo Mỹ sẽ vượt mức trung bình toàn cầu về doanh số xe điện từ năm 2029.

Mặc dù vậy, theo bà Elaine Buckberg, cựu kinh tế trưởng của General Motors, hiện công tác tại Viện Salata về Khí hậu và Phát triển Bền vững thuộc Đại học Harvard ước tính ngay cả khi các ưu đãi thuế liên bang bị loại bỏ, dự kiến vẫn có khoảng 37% số xe mới bán ra vào năm 2030 là xe điện. Tỷ lệ này thấp hơn so với mức dự báo 48% nếu các chính sách ưu đãi hiện tại được giữ nguyên. Những yếu tố giúp duy trì nhu cầu xe điện khá rõ ràng: chất lượng xe ngày càng được cải thiện, giá thành liên tục giảm và số lượng mẫu mã đa dạng hơn đáng kể so với trước đây.

Bà Buckberg nhận định: “Trong kịch bản khả dĩ nhất, tốc độ phổ cập xe điện sẽ chậm lại khoảng 2 năm. Tuy nhiên, tôi tin rằng xe điện sẽ chứng tỏ sức sống bền bỉ hơn nhiều so với những gì nhiều người đang lo ngại”.

Tỷ lệ chấp nhận xe điện dự kiến sẽ giảm nếu không còn ưu đãi liên bang, theo một phân tích gần đây của Harvard.

Thị phần xe điện theo doanh số bán xe mới

Lưu ý: Kịch bản khả dĩ nhất giả định không còn ưu đãi thuế cho xe điện, không còn ưu đãi thuế cho trạm sạc, không áp dụng miễn trừ tiêu chuẩn California và áp dụng phí thường niên 250 USD cho xe điện. Nguồn: Elaine Buckberg, Cassandra Cole, Đại học Harvard

Bên cạnh đó, giá trung bình mà người Mỹ phải trả cho một chiếc xe điện đã giảm nhẹ trong thời gian Đạo luật IRA có hiệu lực, từ mức 64,700 USD vào tháng 1/2023 xuống còn 59,900 USD vào tháng 4, tương đương mức giảm 7.4% (chưa điều chỉnh lạm phát), theo số liệu từ Edmunds.com. Đáng chú ý, số lượng lựa chọn xe điện trên thị trường cũng tăng lên đáng kể, mang lại nhiều cơ hội tiếp cận hơn cho người tiêu dùng.

Thị trường xe điện Mỹ trở nên đa dạng và dễ tiếp cận hơn

Khi Đạo luật IRA được ban hành, thị trường Mỹ chỉ có 34 mẫu xe điện, trong đó vỏn vẹn 11 mẫu có giá dưới mức trung bình 47,500 USD. Đến nay, số lượng mẫu xe điện đã tăng gấp đôi, với 19 mẫu xe có giá thấp hơn mức trung bình. Ngoài ra, các chính sách ưu đãi tại 17 bang cũng giúp người mua xe điện tiết kiệm đáng kể chi phí.

“Giờ đây có nhiều lựa chọn không phải xe sang hơn”, bà Buckberg chi sẻ. “Bạn dễ dàng tìm được thương hiệu, kiểu dáng, kích cỡ mà mình mong muốn”.

Theo bà Stephanie Valdez Streaty, giám đốc tại Cox Automotive, các hãng xe và đại lý đang triển khai nhiều chương trình giảm giá hấp dẫn, thậm chí đôi khi còn vượt trội so với ưu đãi từ chính phủ. Đơn cử như mẫu Nissan Leaf, nhờ các chương trình ưu đãi từ đại lý, khách hàng có thể sở hữu xe với mức giá dưới 20,000 USD trong một số trường hợp.

BNEF dự báo rằng, đến khoảng năm 2028, giá xe điện tại Mỹ sẽ ngang bằng hoặc thậm chí thấp hơn xe chạy xăng truyền thống (Goldman Sachs còn dự báo mốc này có thể đến sớm hơn).

Chỉ trong 3 năm qua, số lượng mẫu xe điện tại Mỹ đã tăng gần gấp đôi, đồng thời xuất hiện nhiều lựa chọn giá phải chăng hơn cho người tiêu dùng.

Các mẫu xe ô tô

Theo khảo sát của JD Power tháng 5 vừa qua, gần 60% người mua xe tại Mỹ cho biết họ “rất” hoặc “phần nào” cân nhắc mua xe điện, tỷ lệ này không thay đổi so với một năm trước. Đáng chú ý, những lo ngại về giá mua và chi phí sử dụng xe điện đã giảm đáng kể trong vòng 12 tháng qua.

Tuy nhiên, việc cắt giảm ưu đãi liên bang sẽ tác động mạnh nhất tới phân khúc xe giá rẻ. Bà Ingrid Malmgren, giám đốc chính sách cấp cao tại Plug In America, nhận định: “Những người đủ khả năng tài chính để mua các dòng xe cao cấp như Rivian hay Lucid vẫn sẽ tiếp tục mua. Song, tác động tiêu cực của chính sách mới sẽ chủ yếu đè nặng lên nhóm người thu nhập thấp”.

Không chỉ dừng lại ở việc loại bỏ ưu đãi thuế cho xe điện, chính quyền Trump còn thực hiện nhiều động thái ưu ái xe động cơ đốt trong như đóng băng kế hoạch xây dựng các trạm sạc trị giá 5 tỷ USD, chủ yếu ở các khu vực nông thôn và cộng đồng thu nhập thấp, đồng thời cam kết nới lỏng quy định về khí thải và ngăn chặn chính sách cấm bán xe chạy xăng của bang California từ năm 2035.

Tổng hợp các thay đổi này khiến đà phát triển của xe điện tại Mỹ chậm lại rõ rệt. BNEF dự báo đến năm 2030, xe điện chỉ chiếm 27% thị trường xe mới tại Mỹ, giảm mạnh so với mức 48% dự báo một năm trước. Bà Buckberg cũng đưa ra nhận định tương tự.

Trái ngược với Mỹ, thị trường xe điện toàn cầu vẫn tăng trưởng mạnh nhờ giá pin giảm và sự xuất hiện ồ ạt của các mẫu xe giá rẻ từ Trung Quốc. BNEF dự đoán, trong năm nay, cứ bốn xe mới bán ra trên toàn thế giới thì có một chiếc là xe điện, tương đương khoảng 22 triệu xe du lịch và xe tải, tăng 25% so với năm 2024. Đáng chú ý, 2/3 số xe này sẽ được tiêu thụ tại Trung Quốc.

Quốc An (Theo Bloomberg)

FILI

– 11:34 04/07/2025